Bacağın Mor Kabusu; Varis

Bacaktaki Varis Nasıl İyileşir?

Bacaklarda damarlarda belirginleşme, ağrı, şişme ve ağırlık hissi belirtileriyle ortaya çıkan varis, birçok insanın yaşam kalitesini etkiliyor. Erken dönemde tedavi edilmediğinde ciddi sorunlarına neden olan varis tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenleri Liv Hospital Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Baran Budak anlattı.


 

Kronik Venöz Nedir?

Bacaktaki kanı kalbe taşıyan damarların düzgün çalışmaması sonucu oluşan duruma kronik venöz hastalık denir. Bunun en sık görülen şekli bacaklarda kabarık, yüzeyel, genişlemiş damarlar yani varislerdir. Hastalığın ileri evrelerinde ciltte koyu renklenme ve bilek hizasında yara oluşabilir.
 

Varis Neden Olur?

Bacaktaki toplardamarlar ayaktan kalbe kan taşırlar. Ayağa kalktığımızda veya yürüdüğümüzde bu taşıma yerçekimine karşı da başarılmalıdır. Normal toplardamarların sağlam damar duvarları, tek yönlü çalışarak kanı kalbe doğru itip kapandığında geri kaçmasını engelleyen kapak sistemleri vardır. Damar duvarı zayıfladığında damar çapı artar ve bu hizadaki kapakçıklar kapanamadığından kanı geri kaçırmaya başlar. Geri kaçan kan bacakta göllenir. Damar duvarında veya kapaktaki değişimin tam sebebi bilinmiyor ama enflamasyonun ve genetiğin mutlaka rolü var. Daha nadiren önceden ana damar sisteminde oluşan bir pıhtı (derin ven trombozu), kanın ilerlemesini engellediği gibi geri kaçışını da arttırabilir. Sonuçta toplardamar içindeki kan miktarı ve neticesinde basınç artar ve süreç başlar.
 

Varis Hangi Damarlarda Olur?

Bacakta deri ve kasların arasında seyreden yüzeyel damar sistemi, kaslar içerisinde seyreden derin damar sistemi ve bu iki sistemi birleştiren köprü venler mevcuttur. Varis en sık yüzeyel toplardamar sistemindeki bir bozulma nedeni ile oluşur. Ciltte gözüken varisler genellikle, yüzeyel damarların dallarıdır. Daha nadiren, derin toplardamar sisteminde oluşan pıhtı da venöz yetmezliğe neden olabilir.
 

Varis Belirtileri Nedir?

En sık hastalar görüntü ve ağrı şikayetiyle başvurur. Venöz yetmezliğe bağlı ağrı genellikle sabit oturma ve sabit ayakta kalma ile artan dolgunluk, huzursuzluk, gerginlik şeklindedir, keskin değildir. Belirtiler uzun süre ayakta kalındığında ve akşama doğru şiddetlenir. Yürüdükçe ve hareket ettikçe hasta rahatlar ve ağrı azalır. Kas krampı tipik olarak gece görülür. Baldırlarda yorgunluk ve ağırlık hissi ve uyuşukluk görülebilir. Ödem, yanma, ağrı, kaşıntı ve ödem semptomlarının varlığı hastalığın ilerlediğini gösterir. Daha ileri evrelerde bilek hizasında koyu renklenme (pigment artışı) ve yara görülebilir.
 

Varis Genetik mi?

Genetik temeli olmakla birlikte beslenme ve yaşam tarzı varis gelişiminde büyük rol oynar. Kilo, uzun boy, uzun süreli kabızlık-ağır yük kaldırma gibi karın içi basıncı arttıran durumlar, ayakta uzun süre kalma veya uzun süre oturma, dar kıyafetler ve topuklu ayakkabı riski arttırır.
 

Varis Nasıl Teşhis Edilir?

Hastanın verdiği hikaye ve fizik muayene önemlidir. Altta yatan ana damar yetmezliği olup olmadığı doppler ultrasonografi ile araştırılır ve damar haritası çıkarılır. Doppler ultrasonografiye göre “Bir hastada kronik venöz hastalık var mı?”, “Bu hasta müdahale için bir aday mı?” soruları cevap bulmuş olur.
 

Varisi Ne Artırır?

Yapılan çalışmalarda özellikle kilo ve geçirilmiş toplardamar tıkanıklığı öne çıkıyor. Klinik belirti vermeyen ve dopplerde venöz yetmezlik saptanan insanların yaklaşık yüzde 30’unda ilk 4 yıl içinde varis oluştuğu görülüyor.
 

Varis Huzursuz Bacak Sendromu Yapar mı?

Huzursuz bacak sendorumunun en sık sebebi varistir. Mutlaka bu yönden araştırılması gerekir.

Varis Tedavisinde En Yaygın Yöntem Nedir?

Ana damarda (Büyük ve küçük safen ven) ileri bir yetmezliğiniz varsa ve ana damar çapında büyüme oluşmuşsa bunun tek çözümü ameliyattır. Modern teknoloji ile artık günümüzde ameliyatlar genel anestezi olmadan, günübirlik bir şekilde oldukça küçük kesiklerle yapılabiliyor. Termal (radyofrekans veya lazer) ve yapıştırıcı teknikler en sık kullanılan yöntemler.
 

Varisi Durdurmak Mümkün mü?

Varis yavaş ilerler. Başlangıç aşamasında bacak kaslarını çalıştırıcı ve diyafram /karın kaslarını kullanmayı öğretici egzersizler, kilo verme, dinlenirken ayakları yukarı kaldırma, ilaç tedavisi, varis çorabı kullanımı, kabızlıktan uzak durma, lifli beslenme gibi önlemlerle oldukça yavaşlatılabilir. Ama tamamen durmuyor maalesef.
 

Yaşlılarda Varis Tedavisi Nasıl Olur?

Kliniklere tedavi için başvuran hastaların yaklaşık yüzde 30’u 65 yaş ve üzeri hastalar. Bu hastalardaki en zorlayıcı durum bu yaş grubunda daha sık görülen şeker hastalığı, tıkayıcı akciğer ve damar hastalıkları, kanser, felç, kalp rahatsızlıkları gibi yandaş hastalıklar. Termal veya yapıştırıcı teknikler güvenle kullanılıyor. İyi bir planlama her zamanki gibi çok gerekli. Ancak ileri yaşın, kapatılan damarın tekrar açılması için bir risk faktörü olduğunu unutulmamak gerekir.