Akciğer Kanseri: Belirtileri, Evreleri ve Tedavisi
.webp)
-
Akciğer Kanseri Nedir?
-
Akciğer Kanseri Belirtileri
-
Akciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?
-
İyi Huylu ve Kötü Huylu Akciğer Lezyonlarında Belirtiler
-
Akciğer Kanseri Neden Olur?
-
Akciğer Kanseri Evreleri
-
Akciğer Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?
-
Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?
-
Akciğer Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
-
Akciğer Kanseri Tedavisi
-
Akciğer Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Akciğer kanseri, akciğer dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalıp tümör oluşturmasıyla ortaya çıkan, dünyada kanser nedeniyle ölümlerin başlıca nedenlerinden biri olan ciddi bir hastalıktır. En sık sigara ve diğer tütün ürünleriyle ilişkilidir; ancak hiç sigara içmeyen kişilerde de görülebilir. Uzun süren öksürük, nefes darlığı, kanlı balgam, göğüs ağrısı, kilo kaybı ve halsizlik akciğer kanserinin en önemli belirtileri arasındadır. Erken evrede genellikle belirti vermediği için, risk grubundaki kişilerde düzenli kontroller ve düşük doz BT taramaları erken teşhis açısından büyük önem taşır.
Akciğer Kanseri Nedir?
Akciğer kanseri, akciğer dokusunu oluşturan hücrelerin genetik hasar sonucu kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan kötü huylu (malign) bir tümördür.
Hücrelerdeki bu kontrolsüz büyüme: Akciğer içinde kitle (tümör) oluşmasına, Zamanla solunum fonksiyonlarının bozulmasına, Lenf ve kan yoluyla diğer organlara (beyin, kemik, karaciğer vb.) yayılmasına (metastaz) neden olabilir.
Akciğer kanserinin en sık nedeni sigara olmakla birlikte; asbest, radon, hava kirliliği, mesleki kimyasal maruziyetler ve genetik yatkınlık da hastalık riskini artırır. Küçük hücreli akciğer kanseri genellikle daha agresif ve hızlı yayılım gösterirken, küçük hücreli dışı akciğer kanseri daha yavaş seyredebilir.
Akciğer Kanseri Belirtileri
Akciğer kanseri, en erken evrelerinde belirti ve bulgular görülmeyebilir. Akciğer kanseri belirtileri ve bulgularının ortaya çıkması genellikle ilerlediğinde gerçekleşir. Erkek ve kadınlarda benzer belirtiler görülmekle birlikte kadınlarda akciğer kanseri belirtileri genellikle öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk, kilo kaybı, kanlı balgam ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları gibi genel semptomları içerebilir. Akciğer kanseri belirtileri nelerdir? sorusunun cevapları için detaylı bir inceleme tedaviyi de güçlendirecektir. Akciğer kanseri nasıl anlaşılır? sorusunun cevabı için belirtileri dikkatle ele almak gerekir.
Akciğer Kanserinin En Sık Görülen Belirtileri
- 3 haftadan uzun süren, giderek kötüleşen öksürük
- Balgamda kan görülmesi (hemoptizi)
- Nefes darlığı, merdiven çıkarken çabuk yorulma
- Göğüs ağrısı (derin nefes alma, öksürük veya hareketle artabilir)
- Ses kısıklığı, hırıltılı solunum
- İştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Tekrarlayan bronşit, zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonları
Daha Az Görülen Belirtiler
- Yutma güçlüğü veya yutarken ağrı
- Yüz ve boyunda şişme
- Parmak uçlarında kalınlaşma ve çomak parmak görünümü
- Kemik ağrıları (özellikle sırt, kaburga, kalça)
- Baş ağrısı, baş dönmesi, nörolojik bulgular (beyin metastazına bağlı)
Belirtiler tümörün akciğerdeki yerleşimine, büyüklüğüne ve hastalığın evresine göre değişir. Özellikle uzamış öksürük, kanlı balgam ve açıklanamayan kilo kaybı mutlaka ciddiye alınmalı ve göğüs hastalıkları veya göğüs cerrahisi uzmanına başvurulmalıdır.
Akciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?
Akciğer kanserinin ilk sinyalleri çoğu zaman hafif ve ihmal edilebilir düzeydedir. En sık görülen ilk belirtiler:
- Geçmeyen veya karakteri değişen öksürük
- Yeni başlayan ya da artan nefes darlığı
- Göğüs kafesinde baskı veya ağrı hissi
- Ses kısıklığı
- Hafif ama devamlı yorgunluk
Bu şikayetler, özellikle sigara içen veya ciddi risk faktörü olan kişilerde ortaya çıkıyorsa ihmal edilmemeli, “grip geçtiğinde geçer” diye beklenmemelidir.
İyi Huylu ve Kötü Huylu Akciğer Lezyonlarında Belirtiler
İyi huylu akciğer lezyonları
İyi huylu akciğer nodülleri çoğu zaman hiçbir belirti vermez ve genellikle başka bir nedenle çekilen akciğer grafisi veya BT sırasında tesadüfen saptanır. Büyüyen lezyonlar nadiren:
- Uzamış öksürük,
- Balgam, nadiren kanlı balgam,
- Hafif nefes darlığı, göğüs ağrısı
gibi şikâyetlere yol açabilir. Bu nedenle iyi huylu olduğu düşünülen nodüller de düzenli aralıklarla görüntüleme ile takip edilmelidir.
Kötü huylu akciğer kanseri belirtileri
Kötü huylu akciğer kanserinde belirtiler daha belirgin ve giderek artan bir seyir gösterir:
- Sürekli, giderek artan öksürük
- Kanlı veya koyu renkli balgam
- İstirahatle dahi ortaya çıkabilen nefes darlığı
- Göğüs, sırt, omuz ağrısı
- Ciddi kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik
- Tekrarlayan zatürre, bronşit atakları
- Ses kısıklığı ve hırıltılı solunum
Bu tablo, özellikle ileri evrelerde daha belirgindir ve zaman kaybetmeden değerlendirilmesi gerekir.
Akciğer Kanseri Neden Olur?
“Akciğer kanseri neden olur?” sorusunun tek bir cevabı yoktur; genetik yatkınlık, çevresel maruziyetler ve yaşam tarzı faktörlerinin birlikte rol oynadığı kabul edilir. En önemli etken tütün kullanımıdır.
Başlıca nedenler ve risk faktörleri
Tütün kullanımı
- Sigara, puro, pipo, nargile gibi tüm tütün ürünleri akciğer kanseri riskini belirgin şekilde artırır.
- Sigara dumanında 70’ten fazla kanserojen madde bulunur. İçilen sigara sayısı, içme süresi ve başlama yaşı risk üzerinde doğrudan etkilidir.
Pasif içicilik
- Sigara içmeyen kişilerin sigara dumanına maruz kalması da akciğer kanseri riskini yükseltir. Ev veya iş ortamında pasif içicilik önemli bir risk faktörüdür.
Mesleki ve çevresel maruziyetler
- Asbest (özellikle eski binalar, izolasyon malzemeleri)
- Radon gazı (toprak ve kayalardan bina içine sızabilen doğal radyoaktif gaz)
- Kimyasallar (arsenik, nikel, krom, dizel egzozu vb.)
- Uzun süreli hava kirliliği maruziyeti
Genetik yatkınlık
- Ailede akciğer kanseri öyküsü bulunan kişilerde risk artar.
- Bazı genetik mutasyonlar, sigaraya maruz kalındığında kansere yatkınlığı daha da artırabilir.
Diğer akciğer hastalıkları ve faktörler
- KOAH, akciğer fibrozisi gibi kronik akciğer hastalıkları
- İleri yaş
- Yetersiz beslenme, düşük antioksidan alımı
Sigara içen bir kişide bu faktörlerden birkaçı aynı anda mevcut olduğunda akciğer kanseri riski katlanarak artar.
Akciğer Kanseri Evreleri
Akciğer kanserinin evrelenmesi; tümörün boyutu, lenf düğümlerine yayılım durumu ve uzak organ metastazına göre yapılır. Evre, tedavi planlaması ve hastalığın gidişatı (prognoz) açısından kritik öneme sahiptir.
Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri (KHDAK) Evreleri
KHDAK, en sık görülen akciğer kanseri tipidir ve TNM sistemi ile evrelendirilir:
- Evre 0 (in situ): Kanser hücreleri sadece hava yollarının en iç tabakasında sınırlıdır, derin dokulara yayılmamıştır.
- Evre I: Tümör akciğerde sınırlıdır, lenf nodu tutulumu yoktur. Erken evre olup cerrahi için en uygun dönemdir.
- Evre II: Tümör daha büyüktür ve/veya akciğer içi lenf nodlarına yayılım vardır.
- Evre III: Tümör daha büyük olabilir, göğüs duvarı, diyafram, kalp çevresi gibi yapıları tutabilir ve göğüs içi lenf nodlarına yayılmış olabilir.
- Evre IV: Kanser her iki akciğere, akciğer zarına, kalp zarına veya uzak organlara (beyin, kemik, karaciğer vb.) yayılmıştır.
İleri evrelerde nefes darlığı, ciddi kilo kaybı, yaygın ağrı ve organ yetmezliği bulguları ön plana çıkabilir.
Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (KHAK) Evreleri
KHAK, daha agresif seyreden bir tiptir ve çoğunlukla iki ana evrede değerlendirilir:
- Sınırlı evre: Kanser tek akciğerde ve yakın lenf nodlarında sınırlıdır.
- Yaygın evre: Diğer akciğer, uzak lenf nodları veya farklı organlara metastaz vardır.
KHAK genellikle tanı aldığında yaygın evrededir ve hızlı tedavi gerektirir.
Akciğer Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?
Akciğer kanseri, önlenebilir bir hastalıktır. Akciğer kanserinden korunmak için alabileceğiniz birçok önlem bulunmaktadır. İşte akciğer kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilecek bazı önemli adımlar:
1. Sigara İçmemek ve Tütün Ürünlerinden Uzak Durmak
- Sigarayı bırakmak: Sigara içmek, akciğer kanserinin en büyük nedenidir. Sigarayı bırakmak, akciğer kanseri riskini önemli ölçüde azaltır. Sigara bırakma konusunda yardım almak için doktorunuza danışabilirsiniz.
- Pasif içicilikten kaçınmak: Sigara içilen ortamlardan uzak durmak, pasif içiciliğin zararlarından korunmaya yardımcı olur.
- Diğer tütün ürünlerinden uzak durmak: Puro, pipo, nargile gibi diğer tütün ürünleri de akciğer kanseri riskini artırır. Bu ürünlerden de uzak durmak önemlidir.
2. Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı Benimsemek
- Sağlıklı beslenmek: Bol sebze ve meyve tüketmek, dengeli beslenmek akciğer kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak, genel sağlığı iyileştirir ve kanser riskini azaltır.
- İdeal kiloyu korumak: Fazla kilolu veya obez olmak, kanser riskini artırabilir. İdeal kiloyu korumak önemlidir.
3. Zararlı Maddelerden Uzak Durmak
- Asbest, radon gibi maddelerden korunmak: Asbest ve radon gibi kanserojen maddelere maruz kalmamak için gerekli önlemleri almak önemlidir.
- Hava kirliliğinden korunmak: Hava kirliliğinin yoğun olduğu zamanlarda dışarı çıkmamak veya maske kullanmak, hava kirliliğinin zararlarını azaltabilir.
- Mesleki maruziyetlere dikkat etmek: Bazı meslek grupları, kanserojen maddelere daha fazla maruz kalabilir. Bu meslek gruplarında çalışanların gerekli güvenlik önlemlerini alması önemlidir.
4. Genetik Yatkınlık Hakkında Bilgi Sahibi Olmak
- Aile öyküsünü öğrenmek: Ailede akciğer kanseri öyküsü olan kişilerin riski daha yüksek olabilir. Aile öyküsünü öğrenmek ve doktorla konuşmak önemlidir.
5. Düzenli Kontrolleri Yaptırmak
- Erken teşhisin önemi: Akciğer kanserinde erken teşhis, tedavi başarısını artırır. Bu nedenle, düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek önemlidir. Özellikle risk grubunda olan kişilerin (sigara içenler, ailede akciğer kanseri öyküsü olanlar gibi) daha sık kontrole gitmesi önerilir.
Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?
Akciğer kanserleri, hücre tipine göre iki ana gruba ayrılır:
1. Küçük Hücreli Akciğer Kanseri (KHAK)
- Daha az görülür ancak çok hızlı büyür ve erken dönemde yayılır.
- Genellikle ağır sigara içicilerinde görülür.
- İki aşamada sınıflanır: sınırlı evre ve yaygın evre.
- Tedavide çoğunlukla kemoterapi ve radyoterapi ön plandadır; cerrahi nadiren uygundur.
2. Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri (KHDAK)
Akciğer kanserlerinin yaklaşık %85–90’ını oluşturur ve üç ana alt tipe ayrılır:
Adenokarsinom
- En sık görülen alt tiptir.
- Akciğerin dış kısımlarında yerleşme eğilimindedir.
- Sigara içmeyenlerde ve genç hastalarda da görülebilir.
- Genellikle daha yavaş seyreder, erken evrede cerrahiyle tedavi edilebilir.
Skuamöz Hücreli Karsinom
- Büyük bronşlara yakın bölgelerde gelişir.
- Sigara kullanımı ile daha yakından ilişkilidir.
- Öksürük, kanlı balgam ve göğüs ağrısı ile belirti verebilir.
Büyük Hücreli Karsinom
- Daha nadirdir, akciğerin farklı bölgelerinde görülebilir.
- Hızlı büyüyebilir ve erken dönemde yayılabilir.
Bunların dışında karcinoid tümörler ve mezotelyoma gibi daha nadir görülen akciğer ve akciğer zarı tümörleri de mevcuttur.
Akciğer Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Akciğer kanseri tanısında amaç, sadece tümörün varlığını değil; tipini, yayılımını ve evresini ortaya koymaktır. Bu süreç birden fazla tetkikin birlikte değerlendirilmesini gerektirir.
1. Klinik değerlendirme ve fizik muayene
- Hastanın şikâyetleri (öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı, kilo kaybı vb.) dinlenir.
- Sigara öyküsü, mesleki maruziyetler, aile öyküsü sorgulanır.
- Solunum sesleri, lenf nodları, genel performans durumu değerlendirilir.
2. Göğüs röntgeni
- Akciğerlerde kitle, nodül, atelektazi (akciğer sönmesi) veya sıvı birikimi gibi bulguları gösterebilir.
- İlk tarama aracı olarak sık kullanılsa da küçük lezyonlar göğüs grafisinde gözden kaçabilir.
3. Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Akciğer dokusunu kesitler halinde detaylı gösterir.
- Tümörün boyutunu, yerini, lenf nodu tutulumunu ve göğüs içi yayılımı belirlemede en önemli görüntüleme yöntemlerindendir.
- Yüksek riskli kişilerde tarama amaçlı düşük doz BT de kullanılabilir.
4. Pozitron Emisyon Tomografisi (PET/BT)
- Kanser hücrelerinin artmış metabolik aktivitesini gösterir.
- Kanserin lenf nodları ve uzak organlara yayılımını değerlendirmede kullanılır.
- Tedavi öncesi evreleme ve tedaviye yanıtın takibinde önemlidir.
5. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
- Özellikle akciğer kanserinin beyin, omurga veya karaciğer gibi organlara yayılımını değerlendirmede kullanılır.
6. Bronkoskopi
- Burundan veya ağızdan girilen ince, ışıklı bir kamera ile hava yollarının içi incelenir.
- Hava yolu içindeki tümörler doğrudan görülebilir ve biyopsi alınabilir.
- Endobronşiyal ultrason (EBUS) ile lenf nodlarından da örnek alınabilir.
7. Biyopsi
Akciğer kanseri tanısının kesinleşmesi için biyopsi şarttır.
- İğne biyopsisi (BT eşliğinde deri üzerinden)
- Bronkoskopi sırasında alınan biyopsiler
- Cerrahi biyopsi (şüpheli lezyonun çıkarılması)
Alınan doku, patoloji laboratuvarında incelenerek kanserin tipi, alt türü ve moleküler özellikleri belirlenir.
8. Balgam (sputum) sitolojisi
- Balgam örneğinde kanser hücreleri aranabilir.
- Özellikle santral yerleşimli bazı tümörlerde yardımcı olabilir.
9. Genetik/moleküler testler
- EGFR, ALK, ROS1 vb. gen mutasyonları, PD-L1 gibi belirteçler incelenir.
- Bu sayede hastaya özel hedefe yönelik tedavi veya immünoterapi seçenekleri planlanabilir.
Akciğer Kanseri Tedavisi
Akciğer kanseri tedavisi; kanserin tipi (KHAK/KHDAK), evresi, hastanın genel durumu ve eşlik eden hastalıklarına göre kişiye özel planlanır. Amaç, mümkünse tam tedavi (kür); ileri evrelerde ise hastalığı kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmaktır.
Cerrahi tedavi
- Erken evre küçük hücreli dışı akciğer kanserinde birinci seçenek tedavidir.
- Tümörün yerleşimine göre kama rezeksiyondan (küçük parça çıkarma) lobektomiye (bir akciğer lobunun çıkarılması) veya pnömonektomiye (tüm akciğerin çıkarılması) kadar farklı cerrahi yöntemler uygulanabilir.
- Çoğu zaman lenf nodları da aynı seansta çıkarılır ve patolojik incelemeye gönderilir.
Radyoterapi (ışın tedavisi)
- Cerrahiye uygun olmayan veya cerrahiyle birlikte tamamlayıcı tedavi gereken durumlarda kullanılabilir.
- İleri evrelerde ağrı kontrolü ve semptomların azaltılması için de (palyatif radyoterapi) uygulanabilir.
Stereotaktik vücut radyoterapisi (radyocerrahi)
- Küçük ve sınırlı tümörlere, yüksek doz ışının milimetrik hassasiyetle verildiği tedavi şeklidir.
- Cerrahiye uygun olmayan seçilmiş erken evre hastalarda önemli bir alternatif olabilir.
Kemoterapi
- Kanser hücrelerini öldüren sistemik ilaç tedavisidir.
- Cerrahiden önce (neoadjuvan), sonra (adjuvan) veya ileri evrede kontrol amaçlı verilebilir.
- Küçük hücreli akciğer kanserinde ana tedavi yöntemlerinden biridir.
Hedefe yönelik tedaviler
- Kanser hücrelerindeki belirli genetik ve moleküler değişiklikleri hedef alan ilaçlardır.
- EGFR, ALK, ROS1 gibi mutasyonlara sahip KHDAK hastalarında, klasik kemoterapiye göre daha etkili ve tolere edilebilir bir seçenek olabilir.
İmmünoterapi
- Bağışıklık sistemini kanser hücrelerini tanıyıp yok etmeye teşvik eden tedavilerdir.
- Özellikle ileri evre KHDAK ve bazı küçük hücreli akciğer kanseri hastalarında kullanılmaktadır.
Palyatif bakım
- İleri evre akciğer kanserinde ağrı yönetimi, nefes darlığının azaltılması, beslenme ve psikososyal destek gibi yaklaşımlar tedavinin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Akciğer Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?
Akciğer kanseri her zaman tamamen önlenemese de risk büyük ölçüde azaltılabilir.
- Sigara ve tütün ürünlerini bırakmak, hiç başlamamak
- Pasif içicilikten kaçınmak, sigara içilen ortamlarda bulunmamak
- İş yerinde asbest, kimyasal duman, metal tozları gibi maddelere karşı koruyucu ekipman kullanmak
- Hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde mümkün olduğunca kapalı alanda kalmak veya koruyucu maske kullanmak
- Sebze-meyve ağırlıklı, dengeli beslenmek, ideal kiloyu korumak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Ailede akciğer kanseri öyküsü varsa, göğüs hastalıkları uzmanı ile tarama ve takip programını konuşmak
Özellikle uzun yıllar sigara içmiş 50 yaş üzeri bireylerde, düşük doz BT ile akciğer kanseri taraması erken teşhis için önemli bir fırsattır.
Akciğer Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Akciğer kanseri en sık hangi organlara yayılır?
Akciğer kanseri en sık:
- Lenf bezlerine,
- Kemiklere,
- Karaciğere,
- Beyne
yayılır. Yayılım (metastaz) olduğu organa göre kemik ağrıları, baş ağrısı, nörolojik bulgular, sarılık, karın ağrısı gibi farklı belirtiler ortaya çıkabilir.
Akciğer kanserinde ağrı hangi bölgelerde hissedilir?
- Göğüs kafesinde batıcı veya baskı tarzında ağrı
- Sırt, omuz, kaburgalarda ağrı
- Kemik metastazı varsa bel, kalça veya kol-bacakta şiddetli ağrı
Tümörün sinirlere veya göğüs duvarına yakın olması ağrının şiddetini artırabilir. İleri evre hastalıkta ağrı kontrolü ve palyatif bakım büyük önem taşır.
Akciğer kanseri tamamen iyileşebilir mi?
Erken evrede (özellikle Evre I–II KHDAK) tanı konup cerrahi ve/veya uygun ek tedaviler uygulanırsa bazı hastalarda tam iyileşme (kür) mümkündür.
İleri evre ve yaygın hastalıkta amaç; yaşam süresini uzatmak, semptomları kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Modern kemoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapiler bu noktada önemli avantajlar sağlamaktadır.
Akciğer kanseri ilerleme hızı nedir?
İlerleme hızı:
- Kanserin tipine (KHAK genelde çok hızlı, KHDAK nispeten daha yavaş),
- Moleküler özelliklere,
- Hastanın genel sağlık durumuna
göre değişir. Küçük hücreli akciğer kanseri tedavi edilmezse birkaç ay içinde hızla yayılabilirken, küçük hücreli dışı akciğer kanseri bazı hastalarda daha yavaş seyredebilir. Her durumda erken tanı ve tedavi, gidişatı belirleyen en önemli faktördür.
Akciğer kanseri öksürüğe neden olur mu?
Evet. Uzamış, karakter değiştiren, giderek artan öksürük akciğer kanserinin en sık görülen belirtilerinden biridir.
Özellikle:
- 3 haftadan uzun süren öksürük,
- Balgamda kan,
- Nefes darlığı ve göğüs ağrısı ile birlikte olan öksürük
durumlarında mutlaka göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
