Tüp Bebek Nedir?

Tüp bebek tedavisi (in vitro fertilization) kısırlık sorunu yaşayan çiftlerde çocuk sahibi olma şansını önemli ölçüde artıran yardımcı üreme tekniklerinden bir tanesidir. “İVF nedir? Tıp literatüründe ne anlama gelir?”, “Tüp bebek nasıl oluyor?”, “Tüp bebek başarı oranı her çiftte aynı mıdır?” “Tüp bebek tedavisi nasıl yapılır?” Bunlar gibi tüp bebek tedavisi hakkında merak edilenler yazının devamında detaylı olarak ele alınmıştır.

Tüp Bebek (IVF) Nedir? 

Düzenli ve korunmasız ilişkiye rağmen 1 yıl boyunca gebelik elde edilemeyen durumlarda çiftlerden her ikisinin de infertilite yani kısırlık açısından değerlendirilmesi gerekir. Kadınlarda ileri yaş ile birlikte yumurta rezervinin azalması, fallop tüplerinde tıkanıklık, polikistik over sendromu gibi sağlık sorunlarının bulunması erkeklerde ise düşük sperm sayısı ve/veya kalitesi, hormon dengesizliği gibi faktörler bebek sahibi olmayı zorlaştırabilir.

Çiftlerde doğal yollarla çocuk sahibi olma süreci çeşitli nedenlere bağlı olarak her zaman kolay olmayabilir. Günümüzde infertilite dünya genelinde yaygın olarak rastlanan, çiftlerde bebek sahibi olmayı engelleyen sağlık sorunlarının başında gelir. Araştırmalar üreme çağındaki çiftlerden yaklaşık %10-15'inde infertilite sorunu bulunduğunu göstermektedir. 

İnfertilite bazı durumlarda sadece kadından veya erkekten kaynaklanabileceği gibi infertilite tanısı alan çiftlerden yaklaşık %20’sinde hem kadında hem de erkekte bebek sahibi olmaya engel olan bir probleme rastlanır. Bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelerin de yardımıyla doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftlerde aşılama ve tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleri ile gebelik elde edilebilir. 

Peki, tüp bebek nedir? Tıp literatüründe in vitro fertilization (İVF) olarak da adlandırılan tüp bebek tedavisi kısaca kadın üreme hücresi olan yumurtanın erkek üreme hücresi olan sperm ile laboratuar ortamında birleştirilmesi ve ardından kadının rahmine transfer edilmesi olarak açıklanabilir. 

Tüp Bebek Nasıl Yapılır?

Tüp bebek tedavisi kadının yumurtalıklarından alınan olgunlaşmış yumurtaların erkekten doğal yollarla veya mikro TESE gibi yardımcı tekniklerle alınan spermle laboratuvar ortamında döllenmesidir. Yumurta hücrelerini döllenmesinin ardından elde edilen embriyoların kaliteli olanlarından bir veya iki tanesi seçilir ve anne adayının rahmine transfer edilir. 

Tüp Bebek Tedavisi Süreci Ne Kadar Sürer?

Tüp bebek tedavisi, genel olarak 4 ila 6 hafta süren bir süreçtir. Süre kişisel özelliklere ve uygulanan tedavi protokolüne göre değişebilir. Sürecin aşamaları şu şekilde özetlenebilir:

1. Hazırlık ve değerlendirme (1 hafta): Çiftin tıbbi öyküsü alınır, hormon testleri, sperm analizi ve rahim değerlendirmesi yapılır.
2. Yumurtalıkların uyarılması (8–14 gün): Günlük hormon enjeksiyonları ile yumurtalıklar çok sayıda yumurta üretmesi için uyarılır.
3. Yumurta toplama ve döllenme (1–2 gün): Olgunlaşan yumurtalar toplanır, laboratuvar ortamında spermle döllenir.
4. Embriyo gelişimi ve transferi (3–5 gün): Döllenen yumurtalar embriyoya dönüşür ve en kaliteli embriyo rahme transfer edilir.
5. Bekleme süreci ve gebelik testi (10–14 gün): Transferden sonra gebeliğin oluşup oluşmadığını anlamak için kan testi yapılır.

Bazı durumlarda rahim dinlendirilmek amacıyla dondurulmuş embriyo transferi tercih edilir, bu da tedavinin süresini uzatabilir.

Tüp Bebek Tedavisi İçin Uygun Aday Kimler?

Tüp bebek tedavisi, doğal yolla gebelik elde edemeyen veya diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamayan çiftler için önerilen bir yardımcı üreme yöntemidir. Aşağıdaki durumlar tüp bebek için uygun adayları tanımlar:

• Tüplerin tıkalı veya hasarlı olması
• İleri kadın yaşı (özellikle 35 yaş üstü)
• Erkek faktörüne bağlı infertilite (düşük sperm sayısı, hareketlilik sorunları vb.)
• Endometriozis
• Yumurtlama problemleri
• Açıklanamayan infertilite (sebebi belirlenemeyen kısırlık)
• Tekrarlayan düşük öyküsü
• Genetik hastalık taşıyıcılığı olup embriyo seçimi isteyen çiftler

Tedaviye başlamadan önce çiftlerin detaylı olarak değerlendirilmesi, aday uygunluğunun belirlenmesinde esastır.

Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan Farklı Yöntemler

Tüp bebek (IVF) tedavisinde uygulanan yöntemler, çiftin kısırlık nedenine, sperm ve yumurta kalitesine, önceki tedavi öyküsüne göre farklılık gösterebilir. En yaygın kullanılan yöntemler klasik tüp bebek (IVF) ve mikroenjeksiyon (ICSI) yöntemleridir. Bunun yanında donmuş embriyo transferi (FET), embriyo dondurma, preimplantasyon genetik tanı (PGT) ve asiste hatching gibi destekleyici teknikler de uygulanabilir.

Klasik Tüp Bebek (IVF)

Klasik tüp bebek yönteminde, yumurtalar toplandıktan sonra laboratuvar ortamında erkekten alınan spermlerle aynı kaba konur. Sperm hücrelerinin doğal yolla yumurtayı döllemesi beklenir.

Kimler için uygundur?

• Hafif sperm problemleri olan çiftler
• Tüplerinde tıkanıklık olan kadınlar
• Yumurtalık rezervi yeterli ve genç yaştaki adaylar
• Açıklanamayan infertilite vakaları

Mikroenjeksiyon (ICSI – Intracytoplasmic Sperm Injection)

Mikroenjeksiyon, bir mikroskop altında, her bir yumurtanın içine özel bir mikropipet ile tek bir sperm hücresinin doğrudan enjekte edilmesi işlemidir. Günümüzde en yaygın kullanılan IVF tekniğidir.

Kimler için uygundur?

• Şiddetli erkek infertilitesi (çok düşük sperm sayısı, hareketsizlik, şekil bozukluğu)
• Önceki klasik IVF denemelerinde döllenme başarısızlığı
• Cerrahi yöntemle sperm elde edilen durumlar (TESE, TESA, MESA)
• Donmuş sperm veya yumurtalarla yapılan işlemler

Donmuş Embriyo Transferi (FET)

Embriyoların dondurulup daha sonra çözülerek transfer edilmesi işlemidir. Genellikle taze transferin uygun olmadığı durumlarda kullanılır.

Ne zaman tercih edilir?

• Rahim iç tabakası transfer için uygun değilse
• Aşırı uyarılma riski (OHSS) varsa
• Genetik test yapılacaksa
• Çift sonraki denemeler için embriyo saklamak istiyorsa

Preimplantasyon Genetik Tanı ve Tarama (PGT/PGS)

Embriyo transferi öncesinde, embriyolardan birkaç hücre alınarak genetik tarama yapılır. Bu sayede genetik hastalık taşıyıcılığı olan çiftlerde sağlıklı embriyolar seçilir.

Kimler için uygundur?

• Tekrarlayan düşük öyküsü
• İleri anne yaşı (>35)
• Genetik hastalık riski taşıyan çiftler
• Daha önce başarısız IVF denemesi yaşamış olanlar

Asiste Hatching (Yardımcı Çıkış)

Embriyonun zarının (zona pellucida) inceltilerek veya kısmen açılarak rahme tutunmasını kolaylaştırma işlemidir. Lazer, kimyasal veya mekanik yollarla uygulanabilir.

Kimlere uygulanabilir?

• İleri yaştaki kadınlar
• Kalın zona pellucida’ya sahip embriyolar
• Önceki denemelerde tutunma sorunu yaşayan çiftler
• Dondurulmuş embriyo transferlerinde

Tüp Bebek Tedavi Sürecinde Uygulanan Testler ve Ön Görüşme Süreci

Tüp bebek tedavisine başlamadan önce çiftlerin hem tıbbi uygunluğunu değerlendirmek hem de en uygun tedavi protokolünü belirlemek için ayrıntılı bir ön görüşme ve test süreci gerçekleştirilir. Bu aşama, başarılı bir IVF tedavisinin temelini oluşturur.

1. Aşama – Ön Görüşme ve Danışmanlık

İlk görüşme sırasında hem kadın hem erkek partnerin detaylı tıbbi ve üreme öyküsü alınır. Bu görüşme sırasında ele alınan başlıca konular şunlardır:

• Ne zamandır çocuk sahibi olmaya çalışıldığı
• Daha önceki gebelikler veya düşükler
• Geçirilmiş ameliyatlar veya jinekolojik hastalıklar
• Adet düzeni, yumurtlama geçmişi
• Kullanılan ilaçlar, alerjiler, sistemik hastalıklar
• Erkek partnerde sperm sorunu veya geçirilmiş testis problemleri

Ayrıca çift, tüp bebek süreci, ilaç kullanımı, başarı oranları, olası riskler ve maliyet hakkında ayrıntılı şekilde bilgilendirilir.

2. Aşama – Kadına Uygulanan Testler

Hormon Testleri (2. veya 3. adet günü):

• FSH, LH, E2 (östradiol): Yumurtalık rezervini değerlendirmek için
• AMH (Anti-Müllerian Hormon): Yumurtalık kapasitesini gösterir
• TSH, prolaktin, DHEA-S, testosteron: Endokrin bozuklukları dışlamak için

Transvajinal Ultrason:

• Yumurtalıkların durumu ve antral folikül sayısı belirlenir
• Rahim içi yapı, miyom veya polip varlığı değerlendirilir

HSG (Histerosalpingografi):

• Rahim içi boşluk ve fallop tüplerinin açıklığı değerlendirilir (özellikle tüp tıkanıklığı şüphesinde)

Kan Grubu ve Enfeksiyon Taraması:

• Hepatit B, C, HIV, Rubella, Toxoplasma, VDRL gibi bulaşıcı hastalık testleri yapılır

3. Aşama – Erkeğe Uygulanan Testler

Spermiyogram (Semen Analizi):

• Sperm sayısı, hareketliliği ve morfolojisi değerlendirilir
• Gerekirse ileri sperm testleri (DNA fragmantasyon testi) yapılabilir

Kan Testleri:

• Enfeksiyon taraması (HIV, Hepatit B/C, VDRL)
• Hormon testleri (gerekirse): FSH, LH, testosteron

Genetik Testler (Bazı durumlarda):

• Özellikle çok düşük sperm sayısı varsa karyotip analizi veya Y kromozom mikrodelesyon testi istenebilir

4. Aşama – Değerlendirme ve Tedavi Planlaması

Tüm testlerin sonuçları değerlendirildikten sonra:

• Çifte özel bir tedavi planı oluşturulur
• Hangi protokolün uygulanacağı (uzun protokol, kısa protokol, antagonist protokol vb.) belirlenir
• İlaç dozu kişiselleştirilir
• Gerekirse cerrahi müdahale (histeroskopi, laparoskopi) önerilebilir

Tedaviye başlamak için çiftin fiziksel, hormonal ve psikolojik olarak hazır olması önemlidir. Ayrıca, yasal zorunluluklar gereği bilgilendirilmiş onam formları imzalatılır.

Tüp Bebek Nasıl Yapılır?

Tüp bebek tedavisi kadının yumurtalıklarından alınan olgunlaşmış yumurtaların erkekten doğal yollarla veya mikro TESE gibi yardımcı tekniklerle alınan spermle laboratuvar ortamında döllenmesidir. Yumurta hücrelerini döllenmesinin ardından elde edilen embriyoların kaliteli olanlarından bir veya iki tanesi seçilir ve anne adayının rahmine transfer edilir. 

Tüp Bebek Tedavisi Süreci Ne Kadar Sürer?

Tüp bebek tedavisi, genel olarak 4 ila 6 hafta süren bir süreçtir. Süre kişisel özelliklere ve uygulanan tedavi protokolüne göre değişebilir. Sürecin aşamaları şu şekilde özetlenebilir:

1. Hazırlık ve değerlendirme (1 hafta): Çiftin tıbbi öyküsü alınır, hormon testleri, sperm analizi ve rahim değerlendirmesi yapılır.
2. Yumurtalıkların uyarılması (8–14 gün): Günlük hormon enjeksiyonları ile yumurtalıklar çok sayıda yumurta üretmesi için uyarılır.
3. Yumurta toplama ve döllenme (1–2 gün): Olgunlaşan yumurtalar toplanır, laboratuvar ortamında spermle döllenir.
4. Embriyo gelişimi ve transferi (3–5 gün): Döllenen yumurtalar embriyoya dönüşür ve en kaliteli embriyo rahme transfer edilir.
5. Bekleme süreci ve gebelik testi (10–14 gün): Transferden sonra gebeliğin oluşup oluşmadığını anlamak için kan testi yapılır.
   

Bazı durumlarda rahim dinlendirilmek amacıyla dondurulmuş embriyo transferi tercih edilir, bu da tedavinin süresini uzatabilir.

Tüp Bebek Tedavisi İçin Uygun Aday Kimler?

Tüp bebek tedavisi, doğal yolla gebelik elde edemeyen veya diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamayan çiftler için önerilen bir yardımcı üreme yöntemidir. Aşağıdaki durumlar tüp bebek için uygun adayları tanımlar:

• Tüplerin tıkalı veya hasarlı olması
• İleri kadın yaşı (özellikle 35 yaş üstü)
• Erkek faktörüne bağlı infertilite (düşük sperm sayısı, hareketlilik sorunları vb.)
• Endometriozis
• Yumurtlama problemleri
• Açıklanamayan infertilite (sebebi belirlenemeyen kısırlık)
• Tekrarlayan düşük öyküsü
• Genetik hastalık taşıyıcılığı olup embriyo seçimi isteyen çiftler

Tedaviye başlamadan önce çiftlerin detaylı olarak değerlendirilmesi, aday uygunluğunun belirlenmesinde esastır.

Tüp Bebek Tedavisinde Gerekli Şartlar Nelerdir?

Tüp bebek tedavisine başlanabilmesi için hem tıbbi hem de yasal bazı şartların sağlanması gerekir:

Tıbbi Şartlar:

• Kadında yeterli yumurtalık rezervi bulunmalı.
• Rahim içi yapısı embriyonun tutunmasına elverişli olmalı.
• Erkekte yeterli sayıda ve kalitede sperm hücresi mevcut olmalı (gerekirse mikroenjeksiyon [ICSI] uygulanabilir).
• Kadının genel sağlık durumu gebeliği kaldırabilecek düzeyde olmalı.

Tüp Bebek Nasıl Olur?

Tüp bebek tedavisinde anne adayından toplanan yumurtalar baba adayından alınan sperm ile laboratuar ortamında döllenir. Bunun sonucunda oluşan embriyolardan en kaliteli olan bir veya iki tanesi seçilir ve anne adayının rahmine ince bir kateter yardımıyla transfer edilir.

Tüp bebek tedavisi sürecinde genellikle takip edilen adımlar aşağıdaki gibidir :

• Yumurta hücrelerinin uyarılması: Tüp bebek tedavisinin başlıca aşamalarından bir tanesi yumurta hücrelerinin uyarılmasıdır. Bu aşamada kadının genel sağlık durumuna ve yumurta rezervine bağlı olarak tüp bebek iğneleri veya yumurta uyarımına yardımcı olan çeşitli ilaçlar kullanılır. Normal şartlarda sağlıklı bir kadında her ay bir adet yumurta olgunlaşır ve yumurtalıklardan atılır. Tüp bebek tedavisinde başarı şansını artırmak için birden fazla yumurta hücresinin uyarılması amaçlanır. 
• Yumurta toplama: Yumurta hücrelerinin uyarılması sürecinde yaklaşık 2-3 günde bir uzman doktor ultrason yardımıyla foliküllerin gelişimini takip eder. Yumurtalar yeterli olgunluğa ulaştığında yumurta toplama aşaması olarak adlandırılan aşamaya geçilir. Bu aşama genellikle genel anestezi yardımıyla gerçekleştirilir. Ultrason probuna takılan içi boş bir iğne yardımıyla olgunlaşan yumurtalar toplanır. İşlem sırasında lokal veya genel anestezi kullanıldığı için genellikle hastalarda ağrı veya acı hissedilmez.
• Sperm toplanması: Yumurta toplanması ile aynı gün erkekten de sperm alınması gerekir. Normal şartlarda erkekler steril bir ortamda masturbasyon yöntemi ile sperm örneği verirler. Erkeğin normal yollarla sperm verememesi durumunda veya erkekte azospermi yani hiç sperm hücresi olmaması durumunda mikro TESE gibi yardımcı tekniklerle girilerek sperm örneği alınabilir.
• Yumurta ve spermin birleştirilmesi: Bu aşamada kadından toplanan yumurtalar ve erkekten alınan spermler laboratuvar ortamında kendiliğinden birleşmesi ve döllenme gerçekleşmesi beklenir. Günümüzde yardımcı üreme tekniklerinde yaşanan olumlu gelişmelerle birlikte mikro enjeksiyon tekniği gibi teknikler de ön plana çıkmaktadır. Mikroenjeksiyon yönteminde sperm doğrudan yumurtanın içerisine enjekte edildiği için kaliteli embriyo elde etme şansı daha yüksek olabilir.
• Embriyo transferi: Döllenmenin ardından embriyo gelişimi birkaç günde bir laboratuarda çalışan uzmanlar tarafından düzenli olarak kontrol edilir. Bu aşamada ailesinde genetik geçişli bir sağlık sorunu bulunan çiftler genetik tanı testi yapılmasını isteyebilir. Embriyo transferinin yapılacağı güne embriyoların gelişimine bakılarak karar verilir. Genellikle döllenmenin ardından 3-5 gün sonra transfer işlemi gerçekleştirilir. Bu aşamada kaç adet embriyonun transfer edileceğine kadının yaşına ve daha önceki başarısız tüp bebek denemelerine bakarak karar verilir. Genellikle kaliteli olan bir veya iki adet embriyo seçilir ve ince bir kateter yardımıyla kadının rahmine yerleştirilir. Embriyo transferi için genellikle herhangi bir anestezi uygulanmasına gerek duyulmaz. Embriyo transferinin ardından 10-12 gün sonra gebelik testi yapılır ve embriyonunun tutunup tutulmadığına yani gebelik elde edilip edilmediğine bakılır. 

Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Tüp bebek (IVF) tedavisinde kullanılan ilaçlar, yumurtalıkların uyarılması, yumurta gelişiminin kontrolü ve embriyo transferine uygun koşulların sağlanması amacıyla uygulanır. Tedavi sürecinde en sık kullanılan ilaç grupları arasında gonadotropinler (FSH ve LH içeren hormonlar), GnRH agonist ve antagonistleri, hCG (koryonik gonadotropin) ve progesteron yer alır.

Gonadotropinler yumurtalıkları çoklu yumurta üretimi için uyarırken, GnRH antagonistleri yumurtlamayı önceden engelleyerek kontrollü bir şekilde yumurtaların toplanmasını sağlar. hCG enjeksiyonu, yumurtaların olgunlaşmasını tamamlamak ve yumurtlama tetiklenmesi için kullanılır. Embriyo transferi sonrası ise rahim içi ortamın desteklenmesi amacıyla progesteron desteği sağlanır. Kullanılacak ilaçların türü, dozu ve uygulama süresi hastanın yaşı, yumurtalık rezervi ve önceki tedavi deneyimlerine göre kişiselleştirilir.

Tüp Bebek Tedavisinin Riskleri Nelerdir?

Tüp bebek tedavisi sırasında veya sonrasında nadiren bazı komplikasyonlar görülebilir. Tüp bebek tedavisinin başlıca riskleri aşağıdaki gibidir:

• Transfer aşamasında birden fazla embriyonun transfer edilmesi çoğul gebelik riskini artırabilir. Bununla birlikte günümüzde sağlık teknolojisi alanında yaşanan olumlu gelişmeler sayesinde tek embriyo transferi ile gebelik elde edilme şansı da oldukça yüksektir. Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında 2010 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre günümüzde 35 yaşa kadar olan tüm birinci ve ikinci uygulamada tek embriyo, üçüncü ve sonraki uygulamalarda iki embriyo, 35 yaş ve üzerindeki tüm uygulamalarda ise en fazla iki embriyo transfer edilebilir.
• Bazı araştırmalar tüp bebek yöntemiyle elde edilen gebeliklerde erken doğum riskinin daha yüksek olabileceğini göstermektedir.
• Tedavi sırasında yumurtalıkları uyarmak için kullanılan ilaçlar nadiren yumurtalıkların aşırı uyarılmasına yumurtalık hiperstimülasyon sendromuna neden olabilir.

Tüp Bebekle Elde Edilen Gebeliğin Farkı Var Mıdır?

Tüp bebek ile normal bebek arasındaki tek fark sperm ve yumurtaların uzman doktorların kontrolünde laboratuvar ortamında döllenmesidir. Tüp bebek yöntemi ile elde edilen gebelikler ile normal yolla elde edilen gebelikler arasında gebelik süreci bakımından herhangi bir fark yoktur.

Tüp Bebek Sonrası Gebelik Takibi ve Normal Gebelikle Benzerlikleri

Tüp bebek (IVF) yöntemiyle elde edilen gebelikler, temel olarak doğal yollarla oluşan gebeliklerle büyük ölçüde benzerdir. Ancak gebeliğin takibinde ve bazı durumlarda dikkat edilmesi gereken özel noktalar bulunabilir.

Tüp Bebek Sonrası Gebelik Takibi

1. İlk Gebelik Testi:
   Embriyo transferinden yaklaşık 10–14 gün sonra kanda beta-hCG testi ile gebelik doğrulanır.

2. İlk Ultrason:
   Genellikle gebeliğin 5-6. haftasında ultrason ile gebelik kesesi ve kalp atımı kontrol edilir.

3. Düzenli Kontroller:
   Gebeliğin ilk trimesterinden itibaren, normal gebelik takibinde olduğu gibi anne ve bebek sağlığı düzenli olarak izlenir.

4. Risk Değerlendirmesi:
   IVF gebeliklerinde bazı çalışmalar, erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve çoğul gebelik riskinin doğal gebeliklere kıyasla biraz daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bu nedenle takibin biraz daha dikkatli yapılması gerekebilir.

5. Gebelik Testleri ve Tarama:
   Tüp bebekle oluşan gebeliklerde Down sendromu, nöral tüp defekti gibi anomalilerin tarama testleri ve ultrason kontrolleri doğal gebeliklerle aynıdır.

Normal Gebelikle Benzerlikleri

• Fiziksel Değişiklikler:
  Anne adayında hormonal değişiklikler, kilo artışı, mide bulantısı gibi belirtiler tüp bebek veya doğal gebelikte aynıdır.

• Gebelik Takibi Protokolleri:
  Kan testleri, idrar testleri, ultrason kontrolleri, tarama testleri gibi takipler her iki gebelik türünde de standarttır.

• Doğum ve Sonrası:
  Doğum şekli ve doğum sonrası bakım da genel sağlık durumu ve gebelik komplikasyonlarına göre belirlenir; tüp bebek gebeliği özel bir doğum şekli gerektirmez.

Aşılama ile Tüp Bebek Arasındaki Fark Nedir?

Tüp bebek tedavisi gibi aşılama da normal yollarla gebelik elde edilemeyen durumlarda üremeye yardımcı olan tedavi seçeneklerinden bir tanesidir. Genellikle erkeğe bağlı kısırlık durumunda tercih edilen aşılama tedavisi ile tüp bebek arasında bazı farklılıklar vardır. Aşılama tedavisinde erkekten alınan sperm doğrudan kadının rahmine bırakılırken tüp bebek tedavisinde sperm ve yumurta laboratuar ortamında döllenir.

Tüp Bebek Tedavisinde Sperm ve Yumurta Kaynakları

Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre yardımcı üreme tekniklerinde yalnızca çiftlerden alınan üreme hücreleri kullanılabilir. Bir başka ifadeyle tüp bebek tedavisinde donör kullanılması veya alınan sperm örneğinin başka bir adayda kullanılması yasaktır.

Tüp Bebek Tedavisi İçin Uygun Aday Kimler?

Tüp bebek tedavisi bebek istemesine rağmen gebelik elde edemeyen çiftlerde tercih edilen yardımcı üreme tekniklerinden bir tanesidir. Çocuk sahibi olamama şikâyeti ile tüp bebek merkezlerine başvuran çiftlerde öncelikle kadın hastalıkları ve doğum alanında uzman hekimler kadından bazı kan tetkikleri yaptırmasını ister. Bu kan tahlilleri genellikle adetin 2. veya 3. günü yapılan FSH, LH, TSH gibi hormon değerlerinin incelendiği testlerdir. Yapılan bu tahliller kadında polikistik over sendromu gibi bir sağlık probleminin olup olmadığı hakkında uzmanlara bilgi verir. Ek olarak kan tahlilinde bakılan AMH değeri de kadının yumurta rezervi hakkında önemli bilgiler sağlar. Kan tahlillerinin yanı sıra ultrason ve rahim filmi (HSG) gibi görüntüleme yöntemleri ile kadının rahmi ve fallop tüpleri değerlendirilir. Kadının detaylı muayeneden geçmesinin ardından uzman doktorun gerekli görmesi halinde erkekler de alanında uzman bir üroloji doktoru tarafından detaylı olarak muayene edilir. 

İnfertilite tanısı alan her çiftte ilk seçenek her zaman tüp bebek tedavisi olmayabilir. Uzman doktor sorunun kaynağına bağlı olarak öncelikle yumurta çatlatma tedavisi veya aşılama tedavisi gibi yardımcı üreme tekniklerinden faydalanabilir. Bununla birlikte aşılama tedavisinden olumsuz sonuç alınması, yumurta rezervinde azalma veya sperm sayısında düşüklük gibi durumlarda tüp bebek tedavisi tek seçenek olabilir. Peki tüp bebek tedavisi hangi durumlarda yapılır? IVF tedavisi uygulanan başlıca durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kadın kaynaklı sebepler: İnfertilite tanısı konulurken öncelikle kadında fallop tüplerinde bir tıkanıklık olup olmadığını kontrol etmek için rahim filmi gibi görüntüleme tekniklerinden faydalanılır. Tüplerde tıkanıklık olması durumunda sperm kanallardan geçip yumurtaya ulaşamayacağı için gebelik elde edilemez. Bu durumda tüp bebek tedavisi gerekli olabilir. Ek olarak kadınlarda infertiliteye neden olan başlıca sağlık sorunlarından bir tanesi de polikistik over sendromudur. Sebebi kesin olarak bilinmeyen polikistik over sendromunda FSH/LH hormon düzeylerindeki dengesizliğe bağlı olarak yumurtlama problemi ortaya çıkabilir. Bu durumda da tüp bebek tedavisinden faydalanılması gerekebilir.
• Genetik geçişli hastalık riski: Çiftlerden herhangi bir tanesinde talasemi (akdeniz anemisi), Behçet gibi genetik geçişli bir sağlık sorunu bulunması durumunda bebekte de aynı sağlık sorununun bulunma riskini en aza indirmek için tüp bebek tedavisi kullanılabilir.
• Erkek kaynaklı sebepler: Erkeklerde de kadınlarda olduğu gibi üreme problemleri görülebilir. Araştırmalar infertilite tanısı alan çiftlerin %40’ında sorunun erkek kaynaklı olduğunu göstermektedir. Erkeklerde masturbasyon yoluyla alınan semen analizinin labaratuar ortamında incelenmesinin ardından sperm sayısı, kalitesi ve/veya hareketliliğinde problem tespit edilmesinden sonra uzman doktor tüp bebek tedavisi yapılmasını önerebilir.

Yukarıda sayılanlara ilave olarak tekrarlayan gebelik kayıplarında da tüp bebek tedavisi yapılması gerekebilir.

Tüp Bebek Tedavisinde Gerekli Şartlar Nelerdir?

Tüp bebek tedavisine başlanabilmesi için hem tıbbi hem de yasal bazı şartların sağlanması gerekir:

Tıbbi Şartlar:

• Kadında yeterli yumurtalık rezervi bulunmalı.
• Rahim içi yapısı embriyonun tutunmasına elverişli olmalı.
• Erkekte yeterli sayıda ve kalitede sperm hücresi mevcut olmalı (gerekirse mikroenjeksiyon [ICSI] uygulanabilir).
• Kadının genel sağlık durumu gebeliği kaldırabilecek düzeyde olmalı.

Kaç Kez Tüp Bebek Tedavisi Denenebilir?

Tüp bebek tedavisinin kaç kere denenebileceğine yönelik kesin bir sınır olmamakla birlikte bazı çalışmalara göre 3 defadan fazla denenmesinin tedavinin başarı oranı üzerinde olumlu bir katkısı yoktur.

Tüp Bebek Tedavisi Kaç Ayda Bir Yapılır?

Tüp bebek tedavisine başlayan çiftlerde tedavi süreci yaklaşık 3-4 haftalık döngüden oluşur. Bu sürenin sonunda gebelik elde edilememesi durumunda anne adayının genel sağlık durumuna bağlı olarak ara vermeden tedaviye devam edilebilir.

Embriyo Transferi Sonrası Beslenme Önerileri 

Embriyo transferi sonrası herhangi bir yiyeceğin bebeğin rahme tutunmasına yardımcı olabileceğini gösteren yeterli kanıt yoktur. Bununla birlikte hamilelik öncesinde ve sırasında lif içeriği yüksek, vitamin ve mineral bakımından zengin gıdalar tüketmek, bol su içmek gebelik sürecinin sağlıklı geçmesine yardımcı olabilir (10).

Embriyo Transferi Sonrası Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Embriyo transferi sonrasında belirli bir gıda kısıtlaması yoktur. Yağ içeriği düşük gıdalar tercih etmek, sağlıklı ve dengeli beslenmek hamilelik döneminde önemlidir. Ek olarak bu süreçte sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan da uzak durulması önerilir.

Tüp Bebek Transfer Sonrası Tutunma Belirtileri

Embriyo transferinden sonraki ilk birkaç gün bel ve kasık ağrısı görülebilir. Bununla birlikte doğal yoldan elde edilen gebeliklerde olduğu gibi tüp bebek transferi sonrasında da yerleşme kanaması olarak bilinen implantasyon kanaması da ortaya çıkabilir. Ancak bu belirtiler embriyonun kesin olarak tutunduğunu göstermez. Embriyo transferi sonrası tutunma olup olmadığını anlamanın en etkili yolu transferden yaklaşık 10-12 gün sonra kanda Beta HCG hormon düzeylerinin ölçülmesidir.

Embriyo Rahme Ne Zaman Tutunur?

Başarılı bir tüp bebek tedavisinde embriyonun anne adayının rahmine tutunup tutunmadığı yaklaşık 10-12 gün içerisinde belli olur.

Embriyo Neden Tutunamaz?

Tüp bebek başarı oranı anne adayının yaşı, elde edilen embriyoların kalitesi, anne adayının sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkları olması gibi bazı faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir.

Tüp Bebek Sonrası Düşük Riski Var Mıdır? 

Doğal yollarla elde edilen gebeliklerde olduğu gibi tüp bebek tedavisi yöntemiyle elde edilen gebeliklerde de ilk trimester olarak bilinen ilk 3 aylık dönemde düşük riski vardır.

Tüp Bebek Fiyatları Nelerdir? Tedavisinin Maliyeti Nedir?

Tüp bebek fiyatı, tedavinin uygulandığı sağlık kuruluşuna ve tedavi sırasında mikro TESE, mikro enjeksiyon gibi tekniklerin kullanılıp kullanılmadığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Tüp Bebek Başarı Oranları ve Etkileyen Faktörler

Tüp bebek (IVF) tedavisindeki başarı oranları, pek çok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Başarı, genellikle gebelik elde edilmesi veya canlı doğumla sonuçlanan tedavi sayısı üzerinden değerlendirilir. Her çiftin durumu farklı olduğu için başarı oranları kişiselleştirilmiş değerlendirmelerle belirlenmelidir.

Tüp Bebek Başarı Oranları

• Genel olarak tüp bebek tedavisinde canlı doğum oranı, kadın yaşıyla yakından ilişkilidir.
• 35 yaş altı kadınlarda başarı oranı %40–50 civarındadır.
• 35–40 yaş arası başarı oranı %20–30’a düşer.
• 40 yaş ve üzeri kadınlarda başarı oranları %10’un altına inebilir.
• Embriyo kalitesi, sperm durumu, laboratuvar koşulları ve tedavi protokolü gibi faktörler de başarıyı etkiler.

Başarıyı Etkileyen Faktörler

• Kadının Yaşı: Yaş ilerledikçe yumurta sayısı ve kalitesi azalır, genetik anomalalar artar. Bu da embriyonun tutunma ve gelişme şansını düşürür.
• Yumurtalık Rezervi: Anti-Müllerian Hormon (AMH) ve antral folikül sayısı, yumurtalık rezervinin göstergesidir. Yeterli rezerv olmaması yumurta üretimini sınırlar.
• Sperm Kalitesi: Sperm sayısı, hareketliliği ve morfolojisi başarıda önemli rol oynar. Mikroenjeksiyon (ICSI) gibi teknikler sperm kalitesi düşükse bile başarıyı artırabilir.
• Embriyo Kalitesi: Embriyo morfolojisi ve genetik sağlığı doğrudan başarı oranını etkiler. Genetik tarama (PGT) embriyo seçiminde faydalıdır.
• Rahim ve Endometrium Durumu: Rahim içi yapışıklıklar, polipler veya ince endometrium gebeliğin tutunmasını zorlaştırabilir.
• Laboratuvar Koşulları: Embriyoloji laboratuvarının kalitesi, kullanılan kültür ortamları ve teknik personelin deneyimi başarı üzerinde etkilidir.
• Tedavi Protokolü: Doğru hormon dozu, zamanlama ve protokol seçimi başarı şansını artırır.
• Yaşam Tarzı ve Sağlık Durumu: Sigara kullanımı, alkol, obezite, stres ve kronik hastalıklar başarı oranlarını olumsuz etkileyebilir.

Tüp Bebek Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Tüp bebek tedavisi günümüzde üremeye yardımcı teknikler arasında en sık başvurulan yöntemlerden bir tanesidir. Tüp bebek tedavisi hakkında sıklıkla merak edilen sorulardan bazıları aşağıda detaylandırılmıştır.

Kaç yaşına kadar tüp bebek sahibi, olma şansım var?

Tüp bebek başarısının oranı pek çok farklı faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir. Genç kadınlarda tüp bebek tedavisinin başarı şansı daha yüksek iken 42 yaşın üzerindeki kadınlarda bu oran daha düşük olabilir. Bununla birlikte ideal kiloda olmak, sağlıklı beslenmek, alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak da tüp bebek tedavisinin başarı şansını artırabilir.

Erkekler için tüp bebekte yaş sınırı var mıdır?

Erkekler için tüp bebekte bir yaş sınırlandırması yoktur. 

Çocuk sahibi olamayan çiftler, ne zaman tüp bebek tedavisine yönelmeli?

Bir yıl düzenli, korunmasız ilişkiye rağmen bebek sahibi olamayan çiftler infertilite açısından değerlendirilir. Aşılama gibi diğer yardımcı üreme tekniklerinden olumlu sonuç alamayan veya kadının yumurta rezervi azalmış, erkekte sperm sayısı yetersiz olan çiftler tüp bebek kliniklerine başvurabilir.

Tüp bebek güvenli mi?

Tüp bebek ile elde edilen gebeliklerin doğal yolla elde edilen gebeliklerden bir farkı yoktur. Bununla birlikte tedavi sırasında aşırı yumurta uyarımına bağlı olarak bazı komplikasyonlar yaşanabilir. Ancak alanında uzman hekimler tarafından uygulanan tüp bebek tedavisi genel olarak güvenli bir yöntemdir.

Tüp bebek ameliyatı kaç saat sürer?

Tüp bebek tedavisi sırasında yumurta toplama aşaması yaklaşık 15-30 dakika sürer. Ek olarak transfer aşaması da yaklaşık 10-15 dakikada tamamlanır.

Tüp bebek ile hamile kalanlar normal doğum yapabilir mi?

Tüp bebek yöntemiyle hamile kalan anne adayları uzman hekimin uygun görmesi halinde normal doğum yapabilir.

Bebeğin rahme tutunması için ne yemeliyim?

Bebeğin rahme tutunmasına yardımcı olacak kesin olarak kanıtlanmış bir gıda yoktur. Bununla birlikte her hamilelik öncesinde olduğu gibi tüp bebek sonrasında sağlıklı ve dengeli beslenmek önerilir.

İlk tüp bebek tutmaz mı?

Günümüzde gelişen bilim ve teknolojinin yardımıyla ilk denemede tüp bebeğin tutunma şansı vardır.

Transferden kaç dakika sonra tuvalete gidilir?

Transfer sonrasında anne adayından bir süre yatakta kalması istenir. Yaklaşık 20-30 dakika sonra tuvalete gidilebilir.

Bebek tutunduktan sonra düşer mi?

İlk 3 aylık dönemde normal yolla elde edilen gebeliklerde olduğu gibi düşük riski vardır. Doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftlerde bu durum psikolojik açıdan da rahatsızlık verici olabilir. 

tüp bebek nedir

tüp bebek tedavisi

Talep & Bilgi Alma

Lütfen adınızı soyadınızı giriniz

Lütfen Telefon Numaranızı Giriniz!

Hastane Seçiniz..

Tümü

Liv Hospital Ulus

Liv Hospital Vadistanbul

İSÜ Liv Hospital Bahçeşehir

Liv Hospital Ankara

Liv Hospital Gaziantep

Liv Hospital Samsun

Liv Bona Dea Hospital Bakü

Liv Duna Medical Center

Liv Hospital Citywalk Dubai

Lütfen Hastane seçiniz.

Lütfen Mail Adresinizi "example@example.com" Formatında Giriniz

Lütfen mesajınızı yazın

Bize göndermek istediğiniz dosyayı buraya yükleyin

  veya sürükleyip bırakın

KVKK uyarınca ilgili Bilgilendirme 'yi okudum. Kişisel verilerimin belirtilen kapsamda işlenmesini kabul ediyorum.

Lütfen KVKK işaretleyiniz

Gönder