Alzheimer

Alzheimer, beyin hücrelerinin zarar görmesi ve işlev kaybı yaşaması sonucu ortaya çıkan nörodejeneratif bir hastalıktır. Özellikle bilişsel fonksiyonları etkileyen bu hastalık genelde ilerleyen yaşlarda ortaya çıkar. Hastalığın ortaya çıkışında genetik başta olmak üzere pek çok farklı faktör etkili olur. Alzheimer hastalığı evreleri ilerledikçe kişinin ve yakınlarının günlük hayatını ciddi derecede etkilemeye başlar. Hastalığı tam olarak iyileştiren bir tedavi olmasa da yaşamı olumsuz etkileyen semptomları kontrol altında tutmak için tedavi uygulanır.

Alzheimer Nedir ve Neden Olur?

Nörodejeneratif bir hastalık olan Alzheimer hastalığının kesin nedeni tam olarak bilinmese de etkileyen pek çok risk faktörü olduğu olabilir. Alzheimer hastalığına neden olabilecek risk faktörleri şöyle listelenebilir:

• Genetik Faktörler: APOE geni olarak adlandırılan genin farklı formları, kişinin Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırabilir. Bu sebeple genetik bir hastalık olduğu düşünülür ve ailesinde hastalık olan kişilerde görülme ihtimali daha yüksektir.
• Anormal Protein Birikimleri: Alzheimer hastalığıyla ilişkilendirilen iki ana protein olan beta-amiloid plakları ve nörofibrillerin toksik bir şekilde birikmesi, beyin hücrelerinde hasara neden olabilir.
• Nöroinflamasyon: Beyindeki inflamatuar süreçlerin (iltihaplanma) Alzheimer hastalığının gelişiminde rol oynayabileceği düşünülür. İltihaplanma, sinir hücrelerini olumsuz etkileyerek hastalığın ilerlemesine sebep verebilir.
• Oksidatif Stres: Oksidatif stres, hücrelerin zarar görmesine yol açan serbest radikallerin birikmesi durumudur. Biriken serbest radikaller, nöronların işlevini bozabilir ve hastalığa ortam oluşturur.
• Nöral Bağlantıların Bozulması: Alzheimer hastalığında nöronlar arasındaki bağlantılar zamanla kaybolabilir veya zayıflayabilir. Bu da beyin işlevlerinin bozulmasına ve hafıza gibi bilişsel yeteneklerin kaybedilmesine yol açar.
• Yaşlanma: Yaşlandıkça, beyin hücreleri ve bağlantıları doğal olarak zayıflar, hücre hasarı birikerek hastalık ortaya çıkabilir.
• Çevresel Faktörler: Sosyoekonomik çevre, düşük eğitim seviyeleri, sosyal izolasyon ve zihinsel olarak aktif olmama da hastalık riskini arttırır.

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığının belirtileri genelde hafif unutkanlıkla başlar ve zamanla kötüleşen semptomlar gelişebilir. Alzheimer 7 evresi bulunan ve evreleri ilerledikçe, belirtileri artan bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterse de genel olarak Alzheimer belirtileri şunlardır:

• Hafıza Problemleri: En yaygın belirtilerden biri olan hafıza kaybı sonucu yakın geçmişteki olayları hatırlama güçlüğü görülür. Örneğin, yeni öğrenilen bilgilerin unutulması veya önemli tarihlerin hatırlanmaması gibi durumlar ortaya çıkabilir.
• Dil Sorunları: Alzheimer hastalarının dil yeteneklerinde zamanla zayıflama görülebilir. Kelimeleri bulmakta zorlanma, cümleleri düzgün kuramama veya anlam bozuklukları belirtiler arasındadır.
• Yön Bulma ve Mekansal Sorunlar: Alzheimer evreleri ilerledikçe, kişi günlük yaşamda yön bulmada, tanıdık yerlere ulaşmakta zorlanabilir
• Karmaşıklıkla Başa Çıkma Güçlüğü: Günlük yaşamda yemek yapma ve giyinme gibi basit görevleri yerine getirme yeteneği azalabilir.
• Karar Vermekte Zorlanma: Alzheimer hastaları basit kararları bile almakta güçlük çekebilirler ve işleri organize etmekte zorlanabilir.
• Kişilik ve Davranış Değişiklikleri: Hastalığın ilerlemesiyle birlikte alışılmadık davranışlar, öfke nöbetleri, depresyon, huzursuzluk gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
• Zaman ve Mekan Kavramını Kaybetme: Alzheimer hastaları zamanı ve ortamları algılamakta zorlanarak saatleri ve günleri karıştırma, geçmiş ve gelecek arasındaki farkı anlamakta zorlanma gibi durumlar yaşayabilir.
• Sosyal İzolasyon: Kişi sosyal etkileşimden kaçınabilir ve sosyal etkinliklere katılmak istemeyebilir.
• İşlev Kaybı: Alzheimer hastaları günlük yaşam aktivitelerini bağımsız bir şekilde yerine getirmekte zorlanabilir.