Albino

Albinizm olarak bilinen albino hastalığı, vücut tarafından salgılanan melanin pigmentinin yeteri kadar salgılanması ya da hiç salgılanmaması sebebiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Albino hastalığı teni, gözü ve vücutta var olan tüm kılları etkiler. Albino hastalığı, vücudun ışığa karşı hassas olmasına, görme seviyesinin az olmasına ve şaşılık gibi durumların varlığına neden olur. Bu durum, kişinin eğitim sürecini zorlu geçirmesi gibi çeşitli sorunlarla karşı karşıya gelmesine sebep olur. En sık görülen şikayet de görme sorunu olarak bilinir.

Albino Ne Demek?

Albino, akşınlık gibi farklı isimlerle de anılan bir hastalık türüdür. Albino çok eski yıllarda insan anomalisi olup dünyanın farklı yerlerinde çeşitli isimlerle anılmasına rağmen günümüzde kullanılan ismi, Türkçede beyaz anlamına gelen ve Latincede albus kavramından alınan albinizmdir.

Albino hastalığının nasıl ortaya çıktığı ile ilgili bazı görüşler vardır. Başlıca olan ise hücre içi enzimlerin kusurundan kaynaklanan kısmen ya da tamamen pigment eksikliğinin albinizme neden olduğu düşünülür. Daha sonra ise albinizmin tamamen tirozin aminoasitinin pasif kalmasından olduğu kanıt olarak gösterilir. Tirozinin pasif kalması melanin hormonunun az salgılanmasına veya hiç salgılanmamasına sebep olur.

Albino Hastalığı Nedir?

Albinizm, nadir görülen hastalıklardan biridir ve dünyanın her ülkesinde görülebilen kalıtsal bir bozukluktur. Çevresel ve dışsal etmenlerle hiçbir ilgisi yoktur. Albino hastalığının birçok alt tipi olsa da temel olarak iki tipi vardır. Bunlar okülokutanöz ve oküler albinizm olarak bilinir.

Okülokutanöz Albinizm

En sık görülen albinizm tipi olan okülokutanöz albinizm, melanosit hücrelerinde melanin sentez bozukluğu bulunur ve bunun sonucunda albino hastalarında deri, saç ve gözlerde pigmentasyon eksikliği ortaya çıkar. Bu hastalığa sahip hastalar güneşten çok fazla etkilenirler. Nedeni melanin eksikliğinden dolayı güneşin zararlı ışınları direkt alttaki hücrelere geçer. Albino hastaları uzun süre güneşte kaldıklarında melanom adı verilen deri hasarı ve cilt kanseri riskini artırmaya sebep olurlar. Bu nedenle albino hastaları şapka, güneş kremi vb. kullanımına özen göstermelidir.

Oküler Albinizm

Albinizmin diğer temel tipi olan oküler albinizm, okülokutanöz albinizmden farklı olarak sadece gözde görülen melanin eksikliğinden kaynaklanır. Ten ve saçta herhangi bir hastalık belirtisi görülmez. Oküler albinizm tipli hasta bireylerde gözde var olan irisin rengi kahverengi, yeşil ve mavi olabilir. Yaşın ilerlemesiyle göz rengi koyu bir ton alabilir. Oküler albinizm, X kromozomuna bağlı bir hastalıktır ve anneden erkek çocuklarına aktarılır. Sadece erkek çocuklarında görülen bir hastalık türüdür.

Albino Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Albinizm, birçok hastalığa neden olabilir. Bu hastalıklar şunlardan oluşur:

• Nistagmus: Gözlerin istemsiz ve ritmik olarak ileri-geri hareket etmesidir.
• Fotofobi: Işığa olan duyarlılığa denir. İris şeffaf ve renksiz bir görünümde olduğu için ışığın göze direkt olarak girmesine izin verir ve bu da ışığa olan duyarlılığa sebep olur. Genel bir düşüncenin aksine bu duyarlılık, albino hastalıklı kişilerin güneş ışığında dışarı çıkmasında herhangi bir engel yoktur. Güneş gözlüğü gibi araçlarla güneşten korunabilirler. Albino hastalığına sahip bebekler bile güneş gözlüğü kullanmalıdır.
• Görme Yetisinde Zayıflık: Albino hastalıklı kişilerin gözleri çoğunlukla astigmattır. Astigmat, kornea eğriliğinin düzensiz olmasından kaynaklanan yüksek dereceli bir göz kusurudur. Bu hastalık az görmeye sebep olur.
• Strabismus (Şaşılık): İki gözün uzakta olan bir cisme baktığında optik eksen olarak paralelliklerinin bozulmasına strabismus, yani şaşılık denir.  

Psikiyatrik Olarak Albino Hastalığı

Kişinin görünüşünde farklılık yaratan albino gibi cilt hastalıkları, ilk başta kişinin beden algısını etkileyebilir ve diğer insanların etiket yapıştırma gibi durumlarından dolayı psikososyal açıdan bazı olumsuz sonuçlara neden olabilir. Cilt bozukluklarına neden olan hastalığa sahip insanlarda psikiyatrik bozukluklar sık görülür. Cilt lezyonlarının (anormal cilt bölgeleri) çoğu zaman görülebilir olması, bireyleri psikososyal ve ruhsal olarak etkileyebilir. Albinizmin kişilerde öz-kavram açısından olumsuz etkilenmeye yol açtığına ve anksiyete seviyesinde artış olduğu düşünülür. Bu hastalığa sahip kişilerde fiziksel kısıtlama olması nedeniyle eğitim ve iş çevresinde etiketleyici tutumla karşı karşıya gelme durumu vardır ve bu yüzden ekonomik olarak sıkıntı yaşadıkları görülür.

Albino Hastalığı İçin Psikolojik Destek

Albino hastalığına sahip bireylerde ruhsal deneyimlerin detaylı araştırılarak ortaya konması, yaşadıkları psikososyal zorlanma ve yaşam kalitesinde etkilenme seviyesi ile ilgili nesnel bilgilerin artması albinizmli kişiler için bireysel ve toplumsal destek olması açısından iyi bir yol olabilir. Ayrıca bu rahatsızlığa sahip çocukların sosyal hayatta daha özgüvenli hareket edebilmeleri için bazı önlemler alınabilir. En basitinden eğitim hayatında daha duyarlı düzenlemeler yapılabilir. Okul ve ev ortamında  çevresinde bulunan bireyler ile iletişim halinde olup bazı uygulamalar hakkında plan yapılabilir.

Örnek olarak şu tür uygulamalara yer verilebilir:

• Çocukların görmesi yardımcı olabilecek büyük fontlu kitaplar kullanılabilir.
• Teknolojik aletin yazı biçimi büyük seçilebilir.
• Okuma ve yazma etkinliklerinde süre konusunda hassas davranılabilir.
• Bu rahatsızlığa sahip öğrenciye okulda ön sıralarda yer verilebilir.
• Ders yaparken parlak ışıklı ortamdan uzak tutulabilir.
• Beyaz zeminlere koca ve koyu renkli yazılar ve çizimler yapılabilir.

Bu önlemler sayesinde albinolu hastalar sosyal hayatta kendini diğer insanlar gibi fiziksel ve ruhsal olarak iyi hissedebilir. Ayrıca çevre ilişkilerinde kendini yalnız ve dışlanmış hissetmediği sürece ileriki yaşlarında hem akademik hem de sosyal hayatta kendini geliştirme imkanı bulur.