-
Arpacık Nedir?
-
Arpacık Neden Çıkar?
-
Arpacık Belirtileri Nelerdir?
-
Arpacık Tanısı Nasıl Konulur?
-
Arpacık Nasıl Geçer? Tedavi Yöntemleri
-
Arpacığı Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
-
Arpacık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Arpacık, göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin bakteriyel enfeksiyon sonucu iltihaplanmasıyla oluşan, ağrılı, kırmızı ve şiş bir yumrudur. Genellikle kısa sürede kendiliğinden iyileşir.
Arpacık Nedir?
Arpacık nedir sorusuna, göz kapağındaki yağ bezlerinin iltihaplanması sonucu oluşan ağrılı ve şiş yumru cevabı verilebilir. Bilimsel tanımıyla arpacık (hordeolum), göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin genellikle Staphylococcus aureus bakterisiyle iltihaplanması sonucu oluşan, ağrılı, kırmızı ve şiş bir yumrudur. Göz kapağının iç ya da dış kısmında gelişebilir ve genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Belirtileri arasında kızarıklık, hassasiyet, sulanma ve ucu beyazlaşan şişlik bulunur. Tedavisinde en etkili yöntem ılık kompres uygulamak olup, gerekirse doktor önerisiyle antibiyotikli damla veya pomad kullanılabilir.
Arpacık Neden Çıkar?
Arpacık neden çıkar sorusuna, genellikle Staphylococcus aureus bakterisinin göz kapağı bezlerini enfekte etmesi cevabı verilebilir. Bu duruma yol açabilen başlıca nedenler şunlardır:
- Bakteriyel enfeksiyon: En sık Staphylococcus aureus bakterisi arpacığa neden olur.
- Hijyen eksikliği: Kirli ellerle göze dokunmak veya makyaj kalıntılarını temizlememek enfeksiyon riskini artırır.
- Eski ya da kirli makyaj malzemeleri: Göz çevresine mikrop bulaşmasına yol açabilir.
- Göz kapağı iltihabı (blefarit): Kronik göz kapağı iltihapları arpacık gelişimini kolaylaştırır.
- Bağışıklık zayıflığı, stres ve uykusuzluk: Vücudun enfeksiyonlara karşı direncini azaltarak arpacık oluşumunu tetikleyebilir.
Arpacık Oluşumunu Tetikleyen Faktörler
Arpacık, göz kapağındaki yağ bezlerinin veya kirpik köklerinin tıkanması ve enfekte olması sonucu gelişir. Bu durumu kolaylaştıran bazı faktörler şunlardır:
- Yetersiz göz ve el hijyeni
- Göz makyajının temizlenmemesi veya eski makyaj malzemelerinin kullanılması
- Göz kapağı iltihabı (blefarit) gibi kronik enfeksiyonlar
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
- Stres, yorgunluk ve uykusuzluk
- Tozlu, kirli veya dumanlı ortamlarda bulunmak
- Aşırı yağlı cilt yapısı veya yağlı beslenme alışkanlığı
Risk Faktörleri Nelerdir?
Arpacık oluşma olasılığını artıran birçok çevresel, hijyenik ve kişisel risk faktörü bulunmaktadır:
Kötü Göz Hijyeni:
- Ellerle Gözlere Sık Dokunma ve Ovalama: Kirli eller, bakterilerin göz kapağına kolayca taşınmasına neden olur.
- Makyajın Temizlenmemesi: Gece yatmadan önce göz makyajını (özellikle maskara ve eyeliner gibi ürünleri) tamamen temizlememek, yağ bezlerinin tıkanmasına ve bakteri birikimine yol açar.
- Kirli veya Süresi Geçmiş Makyaj Malzemeleri: Eski, bozulmuş veya başkalarıyla ortak kullanılan makyaj ürünleri (fırçalar dahil) bakteri kaynağı olabilir.
- Kontakt Lens Hijyeni Eksikliği: Lensleri takıp çıkarırken elleri yeterince yıkamamak veya lensleri doğru şekilde dezenfekte etmemek.
Göz ve Cilt Koşulları
- Blefarit: Göz kapağı kenarlarının kronik iltihabı (kirpik diplerinde kepeklenme veya yağ birikimi), arpacık riskini önemli ölçüde artırır.
- Rosacea (Gül Hastalığı): Yüzde kızarıklıkla seyreden bu cilt rahatsızlığı, göz kapaklarındaki bezlerin işlevini de etkileyerek riski yükseltir.
- Seboreik Dermatit (Kepek): Yağlı cilt yapısı ve kepek oluşumu da riski artırabilir.
Zayıflamış Bağışıklık Sistemi ve Kronik Hastalıklar:
- Diyabet (Şeker Hastalığı): Diyabet, vücudun enfeksiyonlara karşı direncini düşürdüğü için arpacık oluşumunu kolaylaştırabilir.
- Zayıf Bağışıklık Sistemi: Genel olarak stres, yorgunluk, uykusuzluk veya başka bir hastalıktan dolayı bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde enfeksiyon riski artar.
- Yüksek Kolesterol (Hiperlipidemi): Yüksek yağ seviyeleri, göz kapağı bezlerindeki yağ salgısının kıvamını etkileyebilir.
Diğer Faktörler:
- Önceki Arpacık Geçmişi: Daha önce arpacık çıkarmış olmak, tekrar etme riskini artırır.
- Hormonal Değişiklikler: Özellikle kadınlarda belirli hormonal dönemlerde yağ bezlerinin salgısı değişebilir ve tıkanıklık riski artabilir.
- Tozlu ve Kirli Ortamlar: Bu tür ortamlarda uzun süre bulunmak göz çevresindeki kirlenme riskini artırır.
Bu faktörlerin bir veya birkaçı bir araya geldiğinde, göz kapağındaki yağ bezleri tıkanabilir ve bakteri çoğalarak arpacık enfeksiyonunu başlatabilir. Göz hijyenine dikkat etmek ve kronik hastalıkları kontrol altında tutmak, arpacık riskini azaltmanın en etkili yollarıdır.
Arpacık Belirtileri Nelerdir?
Arpacık belirtileri arasında kızarıklık, şişlik, ağrı ve irin ucu oluşması sayılabilir. Arpacık, genellikle zararsız olup birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilir. Ancak bazı belirtiler durumun ciddiyetini gösterebilir ve tıbbi müdahale gerektirebilir.
Arpacık, başlangıcında hafif bir rahatsızlık hissiyle başlayıp kısa sürede daha belirgin hale gelen karakteristik belirtilerle kendini gösterir:
- Ağrılı ve Kırmızı Şişlik: Göz kapağının kenarında, kirpik dibinde ortaya çıkan, sivilceye benzeyen ağrılı, kırmızı ve hassas bir yumru en tipik belirtidir.
- İltihaplı Uç: Şişliğin merkezinde genellikle sarı veya beyaz renkte, irin birikimini gösteren küçük bir nokta oluşur.
- Gözde Batma ve Yabancı Cisim Hissi: Gözde sürekli bir şey varmış gibi rahatsız edici bir batma hissi yaygındır.
- Sulanma ve Kaşıntı: Enfeksiyona bağlı olarak gözde normalden fazla sulanma, yanma ve kaşıntı görülebilir.
- Işığa Karşı Hassasiyet: Göz, ışığa karşı daha duyarlı hale gelebilir ve bu durum rahatsızlık verebilir.
- Göz Kapağında Kabuklanma: Özellikle sabahları, göz kapağı kenarlarında çapaklanma ve kabuklanma oluşabilir.
- Göz Kapağında Ağırlık Hissi: Şişliğin neden olduğu ödem, göz kapağında bir ağırlık hissine yol açabilir.
Arpacığın En Yaygın Belirtileri
Arpacık, tipik olarak göz kapağının kenarında aniden ortaya çıkan, ağrılı ve kırmızı bir şişlik ile kendini belli eder. Bu şişlik, genellikle bir sivilceye veya çıbana benzer ve dokunmaya karşı oldukça hassastır. Belirtiler ilerledikçe, şişliğin ucunda sarı veya beyaz renkte, irin dolu bir nokta (iltihaplı uç) görülebilir.
Hastalar sıklıkla gözde bir batma veya yabancı cisim hissi, sulanma ve kaşıntı yaşarlar. Enfeksiyonun neden olduğu iltihaplanma, göz kapağında hafif bir ödeme ve bazen ışığa karşı hassasiyete (fotofobi) neden olabilir. Sabahları kirpik diplerinde kabuklanma ve çapaklanma da yaygın görülen diğer belirtiler arasındadır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Çoğu arpacık vakası evde sıcak kompres uygulaması gibi basit yöntemlerle iyileşirken, aşağıdaki durumlarda bir göz doktoruna (oftalmolog) başvurmak önemlidir:
- Bir Haftadan Uzun Sürmesi: Evde uygulanan tedavilere rağmen arpacık bir hafta içinde iyileşme göstermiyorsa veya kötüleşiyorsa.
- Görme Problemleri: Şişliğin göze baskı yapması sonucu bulanık görme veya görme alanında herhangi bir değişiklik yaşanıyorsa.
- Şiddetli Ağrı ve Şişlik: Ağrı dayanılmaz hale gelirse veya şişlik göz kapağının tamamen kapanmasına neden olacak kadar artarsa.
- Enfeksiyonun Yayılması: Kızarıklık ve şişliğin sadece arpacık bölgesiyle sınırlı kalmayıp yanaklara veya yüzün diğer bölgelerine yayılması durumunda. Bu, daha ciddi bir enfeksiyon olan "preseptal selülit" belirtisi olabilir.
- Yüksek Ateş: Arpacığa ateşin de eşlik etmesi, enfeksiyonun yayıldığının bir işareti olabilir.
- Sık Tekrarlama: Arpacıkların kısa aralıklarla sürekli tekrarlaması, altta yatan başka bir tıbbi durumun (örneğin blefarit) işareti olabilir ve araştırılması gerekir.
Bu belirtiler, enfeksiyonun ciddileştiğini veya şalazyon gibi tedavi gerektiren başka bir duruma dönüştüğünü gösterebilir. Şalazyon nedir sorusuna, arpacık gibi göz kapağında oluşan ancak genellikle ağrısız ve daha uzun süreli şişlik olan bez tıkanıklığı cevabı verilebilir. Erken tıbbi müdahale, komplikasyonları önlemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak için kritik öneme sahiptir.
Arpacık Tanısı Nasıl Konulur?
Arpacık tanısı genellikle göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan fizik muayene ile kolaylıkla konulur. Doktor, göz kapağındaki şişliğin yerini, büyüklüğünü, kızarıklık ve hassasiyet durumunu değerlendirir. Çoğu zaman ek bir tetkik gerekmez. Ancak arpacık sık tekrarlıyor, uzun süre geçmiyor ya da farklı bir göz kapağı kisti (örneğin şalazyon) şüphesi varsa, ayırıcı tanı için ek incelemeler yapılabilir. Tanı süreci hızlı ve basittir; doğru tanı, uygun tedavinin başlanması açısından önem taşır.
Arpacık tanısı konurken doktor, göz kapağındaki şişliğin yerini ve büyüklüğünü gözlemler, ayrıca kızarıklık, hassasiyet ve irin birikimi gibi belirtileri değerlendirir. Gerekli durumlarda göz kapağı iltihapları veya şalazyon gibi benzer durumların ayırt edilmesi için ek muayeneler yapılabilir. Erken ve doğru tanı, tedavi sürecinin kısalmasına ve komplikasyon riskinin azalmasına yardımcı olur.
.webp)
Arpacık Nasıl Geçer? Tedavi Yöntemleri
Arpacık genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilir, ancak rahatsızlığı azaltmak ve enfeksiyonun yayılmasını önlemek için bazı tedavi yöntemleri uygulanır. Düzenli ılık kompres uygulaması ve göz hijyenine dikkat ederek arpacık nasıl geçer öğrenmek mümkündür. Günde birkaç kez, 5–10 dakika boyunca göz kapağına uygulanması şişliğin ve ağrının azalmasına yardımcı olur.
Arpacık tedavisi nasıl yapılır sorusuna yanıt olarak, genellikle ılık kompres uygulaması ve gerektiğinde antibiyotikli damla veya pomad kullanımı önerilir.
Evde Uygulanabilecek Tedaviler
Arpacık tedavisinde evde uygulanabilecek en etkili yöntemler arasında ılık kompres ve göz kapağını temiz tutmak öne çıkar. Çünkü evde arpacık tedavisi nasıl yapılır konusunda, göz kapağına 5–10 dakika boyunca ılık kompres uygulamak ve hijyene dikkat etmek iyileşmeyi hızlandırır.
Sıcak Kompres Uygulaması:
- Amaç: Sıcaklık, tıkalı yağ bezini yumuşatır, iltihabın akışkanlığını artırır ve drenajı (boşalmayı) kolaylaştırır.
- Uygulama: Temiz bir bezi ılık/sıcak (ancak yakmayacak) suya batırın, fazla suyunu sıkın ve gözünüz kapalıyken arpacığın üzerine yerleştirin.
- Sıklık: Bu işlemi günde 3 ila 5 kez, her seferinde 10 ila 15 dakika boyunca tekrarlayın.
Göz Hijyeni ve Temizlik:
- Eller: Ellerinizi sık sık yıkayın ve arpacığa dokunmaktan, ovalamaktan kaçının.
- Temizlik: Göz çevresini düzenli olarak temiz tutun. Doktor tavsiyesiyle bebek şampuanı veya özel göz temizleme solüsyonları kullanarak kirpik diplerini nazikçe temizlemek, tıkanıklığı önlemeye yardımcı olur.
Kaçınılması Gerekenler:
- Sıkma ve Patlatma: Arpacığı kesinlikle sıkmayın veya patlatmaya çalışmayın. Bu, enfeksiyonun göz çevresine ve daha derin dokulara yayılmasına neden olabilir.
- Makyaj ve Lens: İyileşme tamamlanana kadar göz makyajı yapmayın ve kontakt lens kullanmayın. Bu ürünler iyileşmeyi geciktirebilir ve enfeksiyonu kötüleştirebilir.
- Ortak Kullanım: Havlu, yastık kılıfı veya makyaj malzemesi gibi kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmaktan kaçının.
Genel olarak arpacığa ne iyi gelir sorusuna, ılık kompres ve göz hijyenine özen göstermek iyi gelir cevabı verilebilir.
Tıbbi Tedavi Seçenekleri
Gözde arpacık tedavisi nasıl yapılır sorusuna, göz kapağına ılık kompres uygulamak ve gerektiğinde doktorun önerdiği damla veya pomadı kullanmak cevabı verilebilir. Ancak arpacık, evde uygulanan tedavilere rağmen 48 saat içinde iyileşme belirtisi göstermezse, çok büyürse, görmeyi etkilerse veya şiddetli ağrıya neden olursa tıbbi tedavi gerekebilir.
İlaç Tedavileri ve Cerrahi Müdahale
Göz doktorunuz, enfeksiyonun türüne ve şiddetine bağlı olarak aşağıdaki ilaçları reçete edebilir:
- Topikal Antibiyotikler: Arpacığın olduğu bölgeye doğrudan uygulanan antibiyotikli merhemler veya göz damlaları. Bunlar, enfeksiyonla mücadele etmek ve yayılmasını önlemek için kullanılır.
- Oral (Ağızdan Alınan) Antibiyotikler: Enfeksiyonun şiddetli olduğu, yayıldığı veya bağışıklığı zayıf kişilerde sistemik bir enfeksiyonu önlemek için nadiren tablet şeklinde antibiyotikler kullanılabilir.
- Steroid Enjeksiyonları: Kronikleşen ve iltihabı devam eden büyük şişliklerde (şalazyon veya geçmeyen arpacık) şişliği azaltmak için lezyon içine steroid (kortizon) enjeksiyonu uygulanabilir.
Arpacık, ilaç tedavisine ve sıcak kompreslere rağmen gerilemez, kistleşir veya çevre dokulara baskı yaparak görmeyi bozarsa, cerrahi drenaj (boşaltma) düşünülebilir.
- Drenaj: Lokal anestezi altında, göz doktoru steril bir ortamda arpacığın üzerine çok küçük bir kesi yaparak içeride biriken iltihabı boşaltır. Bu işlem, genellikle iyileşmeyi hızlandırır ve ağrıyı hafifletir.
- Kirpik Çekme (Dış Arpacıkta): Bazı dış arpacık vakalarında, enfeksiyonun odağı olan kirpiğin kökünden çekilmesi, iltihabın akmasını sağlayarak tedaviye yardımcı olabilir.
Arpacığı Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Arpacık nasıl önlenir sorusuna, göz ve el hijyenine dikkat etmek, makyajı temizlemek ve bağışıklığı güçlendirmek cevabı verilebilir. Arpacık oluşumunu önlemek ve göz sağlığını korumak için uygulanabilecek başlıca önlemler şunlardır:
- El ve göz hijyenine dikkat etmek: Eller sık sık yıkanmalı ve gözleri ellerle ovuşturmaktan kaçınılmalıdır.
- Göz makyajını düzenli temizlemek: Eski veya kirli makyaj malzemeleri kullanılmamalı, makyaj her gün temizlenmelidir.
- Kronik göz kapağı iltihaplarını tedavi etmek: Blefarit gibi durumlar varsa düzenli takip ve tedavi ile arpacık riski azaltılabilir.
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek: Yeterli uyku, stresten uzak durma ve dengeli beslenme enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
- Çevresel faktörlerden korunmak: Tozlu, kirli veya dumanlı ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmak ve gözleri korumak önemlidir.
- Yağlı beslenme ve cilt bakımına dikkat etmek: Aşırı yağlı yiyeceklerden kaçınmak ve göz çevresinin temizliğine özen göstermek, yağ bezlerinin tıkanma riskini azaltır.
Bu önlemler düzenli uygulandığında arpacık oluşum riski önemli ölçüde düşer ve göz sağlığı korunmuş olur.
Arpacık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Arpacık Kendi Kendine Geçer Mi?
Arpacık kendi kendine geçer mi sorusu sık sorulur ve çoğu zaman evde bakım ile kendiliğinden geçebilir. Arpacık, genellikle bir hafta içinde, tıkalı yağ bezinin iltihabının kendiliğinden boşalmasıyla (patlamasıyla) iyileşme eğilimindedir. Evde uygulanan sıcak kompres gibi basit yöntemler, bu süreci hızlandırır ve ağrıyı hafifletir.
Arpacık Ne Kadar Sürede İyileşir?
Arpacık ne kadar sürede geçer sorusuna genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir şeklinde cevap verilebilir. Arpacık için evde neler yapılabilir sorusuna, ılık kompres uygulamak ve gözleri ellerle ovuşturmamak önerilir. Çünkü evde düzenli sıcak kompres ve hijyen uygulandığında:
- Hafif vakalar: Genellikle 3 ila 7 gün içinde küçülmeye ve iyileşmeye başlar.
- İnatçı veya iç arpacıklar: İyileşme süresi 1 ila 2 haftayı bulabilir. Bir haftadan uzun süren veya kötüleşen arpacıklar için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Arpacık Bulaşıcı Mıdır?
Arpacık bulaşıcı mı sorusuna, doğrudan temas yoluyla nadiren bulaşabileceği cevabı verilebilir. Doğrudan bulaşıcı bir hastalık olarak kabul edilmez. Ancak arpacığa neden olan Staphylococcus gibi bakteriler kolayca yayılabilir. Bu nedenle:
- Hijyen Kuralları: Arpacık varken göze dokunmaktan kaçınmak ve elleri sık sık yıkamak gerekir.
- Ortak Kullanım: Havlu, yastık kılıfı, göz makyajı ve lens gibi kişisel eşyaların başkalarıyla ortak kullanılması enfeksiyonun dolaylı yoldan yayılmasına neden olabilir.
Arpacık Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Arpacık tedavi edilmezse ne olur sorusuna, enfeksiyonun ilerleyerek şalazyon veya kronik göz kapağı sorunlarına yol açabileceği cevabı verilebilir:
- Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Oluşumu: İltihabın tamamen boşalmaması veya kronikleşmesi durumunda, arpacık sertleşerek ağrısız bir kiste (şalazyon) dönüşebilir. Şalazyonlar genellikle aylar sürebilir ve büyükse görmeyi etkileyebilir.
- Enfeksiyonun Yayılması: Nadir durumlarda enfeksiyon, göz kapağının çevresindeki dokulara yayılarak daha ciddi bir enfeksiyon olan preseptal selülite neden olabilir. Bu durum şiddetli kızarıklık, şişlik ve ateş ile kendini gösterir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Arpacık İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Arpacık ile ilgili şikayetleriniz için Göz Hastalıkları (Oftalmoloji) bölümüne başvurmanız gerekir. Göz doktoru, arpacığın türünü (dış veya iç arpacık) ve şiddetini belirleyerek uygun ilaç tedavisini veya cerrahi müdahaleyi (drenaj) planlayacaktır.
Arpacık Neden Sürekli Tekrarlar?
Sürekli tekrarlayan arpacıklar genellikle altta yatan bir durumun işareti olabilir:
- Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı): Göz kapağı kenarlarının kronik iltihabı ve kepeklenmesi, yağ bezlerinin sürekli tıkanmasına zemin hazırlar.
- Hijyen Eksikliği: Özellikle yatmadan önce makyajı temizlememek, kontakt lens hijyenine dikkat etmemek.
- Altta Yatan Hastalıklar: Diyabet (Şeker Hastalığı) veya Rosacea (Gül Hastalığı) gibi bağışıklık ve cilt sağlığını etkileyen kronik rahatsızlıklar arpacık oluşum riskini artırabilir.
Çocuklarda Arpacık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda arpacık tedavisi, yetişkinlerde olduğu gibi temel olarak hijyen ve sıcak kompres uygulamasına dayanır.
- Sıcak Kompres: Çocuğun cildini yakmayacak ılık bir bezle nazikçe kompres yapılmalıdır (Günde 3-4 kez, 10-15 dakika).
- Hijyen: Çocuğun ellerini sık yıkaması sağlanmalı ve göze dokunması engellenmelidir. Göz kapağı temizliği için doktorun önereceği özel şampuanlar kullanılabilir.
- Tıbbi Tedavi: İyileşmeyen arpacıklar için doktor, çocuklara uygun antibiyotikli göz damlası veya merhemi reçete edebilir. Tedaviye rağmen geçmeyen veya büyüyen arpacıklarda doktor kontrolünde cerrahi drenaj nadiren düşünülebilir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
