Elma Sirkesi Nasıl Yapılır? Faydaları, Zararları ve Kullanımı
Elma sirkesi, elma suyunun iki aşamalı doğal bir fermantasyon sürecinden geçirilmesiyle elde edilen asidik bir sıvıdır. Bu süreçte önce mayalar elmadaki şekerleri alkole, ardından asetik asit bakterileri alkolü asetik aside dönüştürür. Keskin tadını ve sağlık faydalarının çoğunu bu asetik asit içeriğinden alır. Doğal ve filtrelenmemiş hali (sirke anası içeren), aynı zamanda faydalı probiyotikler ve enzimler içerir.
Elma Sirkesi Nedir?
Elma sirkesi, fermente edilmiş elma suyundan elde edilen doğal bir sıvıdır. Elmaların önce ezilmesiyle çıkan su, maya ve bakterilerle fermente edilerek önce alkole, ardından asetik aside dönüşür. Bu süreç sonucunda ortaya ekşi, asidik bir sıvı çıkar. Elma sirkesi, genellikle salata sosları, turşular ve yemeklerde lezzet artırıcı olarak kullanılır; ayrıca bazı sağlık ve cilt bakım uygulamalarında da popülerdir.
Fermentasyon Süreci ve Önemi
Elma sirkesi, iki aşamalı kontrollü bir fermantasyon süreci sonunda elde edilen doğal bir üründür. Bu süreç, elmanın doğal bileşenlerinin mayalar ve bakteriler tarafından kademeli olarak dönüştürülmesini içerir.
Elma sirkesinin yapımı, temel olarak iki ardışık fermantasyon aşamasından oluşur:
1. Aşama: Alkol Fermantasyonu (Mayalanma)
- Giriş Malzemesi: Taze elma suyu (ezilmiş elmalar ve su).
- Mikroorganizma: Doğal olarak elma kabuklarında bulunan veya eklenen mayalar (genellikle Saccharomyces cerevisiae türü).
- Süreç: Mayalar, elma suyunun içeriğindeki doğal meyve şekerlerini (fruktoz, glikoz) tüketir ve bunları etil alkole (etanol) ve karbondioksit (CO₂) gazına dönüştürür.
- Sonuç: Bu aşamanın sonunda alkollü bir sıvı, yani elma şırası (hard cider) oluşur. Bu aşama genellikle kabın hava ile temasının kesildiği (hava kilidi ile) anaerobik ortamda gerçekleşir.
2. Aşama: Asetik Asit Fermantasyonu (Sirkeleşme)
- Giriş Malzemesi: Birinci aşamada oluşan etil alkol.
- Mikroorganizma: Asetik asit bakterileri (Acetobacter türleri).
- Süreç: Asetik asit bakterileri, alkolü ve oksijeni kullanarak asetik aside (sirkeye ekşi tadını veren ana bileşen) ve suya dönüştürür.
- Ortam: Bu aşama, bakterilerin oksijene ihtiyacı olduğu için ağzı tülbentle kapatılarak havanın serbestçe girmesine izin verilen aerobik (oksijenli) ortamda gerçekleşir.
- Sonuç: Keskin tadı ve asidik yapısı olan elma sirkesi oluşur. Bu süreçte sıvının yüzeyinde jel benzeri bir yapı olan ve sirkenin doğal olduğunu gösteren "Sirke Anası" (Mother of Vinegar) tabakası oluşabilir. Bu, asetik asit bakterileri ve selülozdan oluşan bir yapıdır.
Fermantasyonunun Önemi
Doğal fermentasyon yoluyla elde edilen elma sirkesi, ticari olarak üretilen ve genellikle pastörize edilen sirkelere göre sağlık ve besin değeri açısından önemlidir:
- Asetik Asit Kaynağı: Sirkeye keskin tadını ve ana faydasını veren bileşen olan asetik asit, kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilir ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir.
- Probiyotik İçeriği: Doğal, pastörize edilmemiş elma sirkeleri ("Sirke Anası" içerenler), bağırsak florasını destekleyen ve sindirim sağlığına katkıda bulunabilen canlı probiyotik bakteriler ve enzimler içerir.
- Toksin Atımı ve Sindirim Desteği: Fermente yapısı sayesinde mide enzimlerini destekleyerek ve zararlı bakterilerle savaşarak sindirim sistemini düzenlemeye ve bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur.
- Vitamin ve Mineral Korunumu: Kontrollü ve yavaş fermantasyon süreci, elmadaki bazı vitamin ve minerallerin korunmasına yardımcı olur.
- Doğal Gıda Koruyucusu: Yüksek asitliği sayesinde gıdaların bozulmasını yavaşlatma ve zararlı mikroorganizmaların büyümesini engelleme özelliğine sahiptir.

Evde Doğal Elma Sirkesi Yapımı
Elma sirkesi nasıl yapılır sorusunun cevabı, elma, su ve doğal maya görevi gören şekerin fermente edilmesiyle elde edilen basit ama sabır gerektiren bir süreçtir. Evde elma sirkesi nasıl yapılır diyenler için, doğranmış elmaların cam kavanoza alınarak üzerine su ve az miktarda şeker eklenmesi, ardından birkaç hafta bekletilmesi yeterlidir.
Evde doğal elma sirkesi yapmak için öncelikle taze ve olgun elmalar yıkanır, doğranır ve büyük bir cam kavanoza konur. Üzerine elmaların tamamen kapanacak şekilde su eklenir ve doğal şeker kaynağı olarak biraz bal veya şeker ilave edilir.
Kavanozun ağzı temiz bir tülbent veya bezle kapatılarak hava alması sağlanır, böylece fermantasyon süreci başlar. Karışım, serin ve karanlık bir yerde yaklaşık 3-4 hafta bekletilir; ara sıra karıştırılarak mayalanma süreci desteklenir. Bu süre sonunda elma parçaları süzülür ve elde edilen sıvı, ikinci bir fermantasyon için tekrar kavanoza alınır ve birkaç hafta daha bekletilerek doğal, ekşi ve sağlıklı elma sirkesi hazırlanmış olur.
Gerekli Malzemeler ve Hazırlık
Doğal elma sirkesi nasıl yapılır sorusunun cevabı, olgun elmaların su ve şekerle fermente edilmesiyle elde edilen tamamen katkısız bir sirke hazırlamaktır.
- Organik Elmalar: İyi yıkanmış, yerel ve ilaçsız elmalar kullanın.
- Su: Elmaların üzerini örtecek kadar klorsuz içme suyu.
- Başlatıcı (Opsiyonel): Doğal sirke anası, pastörize edilmemiş doğal sirke veya bir miktar bal/şeker.
- Kap: Geniş ağızlı, steril cam kavanoz.
- Örtü: Hava akışını sağlayan (ancak sinek ve tozu engelleyen) tülbent veya pamuklu bez.
- Karıştırma Aleti: Tahta veya plastik kaşık (metal kullanmaktan kaçının).
Adım Adım Elma Sirkesi Yapımı
- Elmaları Hazırlayın: Elmaları yıkayın ve kabukları, çekirdekleri ile birlikte küçük parçalar halinde doğrayın.
- Kavanoza Yerleştirin: Elma parçalarını kavanozun yaklaşık üçte ikisi veya dörtte üçü dolacak şekilde yerleştirin.
- Su ve Başlatıcı Ekleyin: Elmaların üzerini örtecek kadar su ekleyin. İsteğe bağlı olarak başlatıcıyı ekleyip tahta kaşıkla karıştırın.
- Ağzı Kapatın: Kavanozun ağzını tülbent veya bezle kapatıp lastikle sabitleyin (hava almalıdır).
Fermantasyonun Başlatılması ve İlk Süreç
- Konumlandırın: Kavanozu direkt güneş ışığı almayan, karanlık ve oda sıcaklığında (20-25°C) bir yere koyun.
- Günlük Karıştırma (Alkol Fermantasyonu): İlk 10-15 gün boyunca, yüzeyde küf oluşumunu engellemek ve havalandırmak için karışımı günde bir kez tahta kaşıkla karıştırın.
- Posaları Süzün: Elma posaları dibe çöktüğünde (yaklaşık 2-3 hafta sonra) karıştırmayı durdurun. Posaları süzerek sıvıyı temiz bir kavanoza aktarın.
- Sirkeleşme (Asetik Asit Fermantasyonu): Sıvının ağzını tekrar tülbentle kapatın. Bu aşamada, yüzeyde jelatinimsi "Sirke Anası" oluşumu beklenir.
Olgunlaşma ve Saklama Yöntemleri
- Olgunlaşma Süresi: Sirke istediğiniz keskinliğe ulaşana kadar (toplamda 2-3 ay veya daha uzun süre) bekletin.
- Şişeleme: Sirke hazır olduğunda, dipteki tortuyu ve sirke anasını ayırarak temiz cam şişelere doldurun.
- Saklama: Şişelerin kapaklarını sıkıca kapatarak hava ile temasını kesin ve sirkeyi serin, karanlık bir yerde muhafaza edin.
- Doğallık Belirtisi: Doğal sirkenin zamanla bulanıklaşması normaldir ve içindeki faydalı bileşenlerin varlığını gösterir.
Elma Sirkesinin Sağlığa Faydaları
Elma sirkesi faydaları arasında sindirimi kolaylaştırması, kan şekerini dengelemesi ve bağışıklık sistemini güçlendirmesi sayılabilir.
- Sindirim sistemini destekleyerek mide asidini dengelemeye ve hazmı kolaylaştırmaya yardımcı olur.
- Kan şekeri seviyelerini düzenleyebilir, bu da özellikle insülin direnci veya tip 2 diyabet riski taşıyan bireyler için yararlı olabilir.
- Antibakteriyel özellikleri sayesinde vücudu zararlı mikroorganizmalardan korur ve bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
- Ciltte tonik olarak kullanıldığında sivilce, akne ve lekelerin azalmasına katkı sağlar.
- Elma sirkesi, iştah kontrolü ve yağ metabolizmasını destekleyerek kilo verme sürecine yardımcı olabilir.
Elma sirkesi neye iyi gelir sorusuna, kilo kontrolü, sindirim sağlığı ve cilt temizliği yanıtı verilebilir.
Kan Şekeri Düzenlemesine Katkısı
Elma sirkesi kan şekeri düzenlemesi üzerinde olumlu etkiler gösterebilir. Elma sirkesinin en çok araştırılan faydalarından biri, kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olmasıdır. Yemeklerle birlikte tüketildiğinde, asetik asit mideden glikozun emilimini yavaşlatabilir ve insülin duyarlılığını artırabilir. Bu etki, özellikle Tip 2 diyabetli veya prediyabetli bireylerde yemek sonrası kan şekeri yükselişlerinin daha stabil kalmasına destek olabilir.
Kalp Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Bazı araştırmalar ve hayvan deneyleri, elma sirkesinin kalp sağlığı için risk faktörlerini düşürmeye yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Düzenli tüketimi, total kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürmeye katkıda bulunabilir. Ayrıca sirke, antioksidanlar ve polifenoller içerir; bu bileşikler serbest radikallerle savaşarak damar sağlığını destekleyebilir.
Bağışıklık Sistemini Desteklemesi
Doğal fermente elma sirkesi (sirke anası içeren), bağışıklık sisteminin büyük bir kısmının bulunduğu bağırsak sağlığına katkıda bulunan probiyotikler içerir. Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası, bağışıklık fonksiyonlarının güçlenmesi için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, sirkenin içeriğindeki asetik asit, vücuttaki bazı zararlı bakterilerin büyümesini engelleyerek dolaylı yoldan bağışıklığı destekleyebilir.
Sindirim Sistemi ve Bağırsak Sağlığı
Elma sirkesi, mide asidinin yetersiz olduğu durumlarda sindirime yardımcı olabilir. Sindirimi zorlaştıran bazı nişastaların parçalanmasına destek olarak sindirim kolaylığı sağlar. Sirke anası içeren doğal sirke, bağırsak florasının dengelenmesine yardımcı olan canlı probiyotikler ile zengin bir kaynaktır. Bu durum, şişkinlik, gaz gibi sindirim sorunlarının hafiflemesine ve genel bağırsak sağlığının iyileşmesine yardımcı olabilir.
Kilo Yönetimine Yardımcı Rolü
Elma sirkesi zayıflatır mı sorusuna ise, iştahı azaltma ve metabolizmayı destekleme özellikleriyle kilo verme sürecine yardımcı olabileceği cevabı verilebilir. Elma sirkesinin tokluk hissini artırma potansiyeli vardır, bu da gün boyunca daha az kalori alımına yol açabilir. Ayrıca, kan şekerini dengeleme etkisi sayesinde iştah kontrolüne ve tatlı isteğinin azalmasına yardımcı olabilir. Bu etkileri nedeniyle, dengeli bir diyet ve egzersiz programının parçası olarak kilo yönetimi süreçlerine destek sağlayabilir.
Cilt Sağlığına Katkıları
Elma sirkesi cilt sağlığına katkıları oldukça çeşitlidir. Elma sirkesinin cilde faydaları arasında akneyle mücadele, gözenek sıkılaştırma ve cilt tonunu dengeleme etkileri bulunur. Elma sirkesinin asidik (düşük pH) yapısı, cildin doğal pH dengesine yakındır. Seyreltilerek haricen kullanıldığında, cilt üzerindeki pH dengesini korumaya yardımcı olabilir. Bu özelliği sayesinde doğal bir tonik olarak kullanılabilir; cildi temizler, gözenekleri sıkılaştırır ve akneye neden olabilecek zararlı bakterilerin gelişimini kontrol altında tutmaya destek olur.
Saç Sağlığına Faydaları
Elma sirkesi saç sağlığına faydaları, hem saç derisi hem de saç telleri için oldukça önemlidir. Elma sirkesinin saça faydaları, kepek oluşumunu azaltmak, saç derisini arındırmak ve saça parlaklık kazandırmaktır. Sirke, saç ve saç derisine fayda sağlayan doğal bir durulama suyu olarak kullanılabilir. Saç derisindeki pH dengesini yeniden kurmaya yardımcı olarak kepek oluşumunu azaltabilir. Saç tellerinin kütiküllerini düzleştirerek, daha parlak, pürüzsüz ve düğümlenmesi daha az olası saçlara sahip olmaya katkıda bulunur. Ayrıca saç derisindeki ürün kalıntılarını ve mineral birikimlerini temizlemede de etkilidir.

Elma Sirkesinin Kullanım Alanları
Elma sirkesi, çok yönlü yapısı sayesinde hem mutfakta hem de sağlık ve güzellik alanlarında yaygın olarak kullanılır.
- Mutfakta salata soslarında, marinasyonlarda ve turşu yapımında doğal bir lezzet verici olarak tercih edilir.
- Sağlık açısından sabahları suyla karıştırılarak sindirimi desteklemek, kan şekeri dengelemesine yardımcı olmak ve bağışıklığı güçlendirmek amacıyla tüketilebilir.
- Cilt bakımında doğal tonik olarak kullanıldığında sivilce ve lekelerin azalmasına, saç bakımında ise kepek oluşumunun önlenmesine katkı sağlar.
- Ev temizliğinde doğal bir dezenfektan olarak kullanılabilir; yüzeyleri mikropsuz hale getirirken kimyasal içermeyen bir temizlik sağlar.
Mutfakta Kullanımı
- Salata Sosları ve Marinatlar: Elma sirkesi, kendine özgü keskin ve hafif meyveli aromasıyla salata soslarının, özellikle de vinaigrette'lerin vazgeçilmezidir. Et veya sebze marinatlarına eklendiğinde, etin yumuşamasına ve lezzetinin artmasına yardımcı olur.
- Turşu Yapımı ve Gıda Koruması: Yüksek asitlik seviyesi sayesinde, gıdaların raf ömrünü uzatır. Turşu yapımında geleneksel bir koruyucu olarak kullanılır ve aynı zamanda turşuya karakteristik ekşi tadı verir.
- Yemeklere Asit Katma: Çorba, güveç veya sos gibi yemeklere lezzet derinliği katmak ve ağır tatları dengelemek için limon suyu yerine veya ek olarak kullanılabilir.
- Sebze ve Meyve Temizliği: Seyreltilmiş elma sirkesi, sebze ve meyvelerin yüzeyindeki pestisit kalıntılarını ve mikropları temizlemek için doğal bir yıkama çözeltisi olarak kullanılabilir.
Cilt ve Saç Bakımında Kullanımı
- Doğal Tonik (Cilt): Seyreltilmiş elma sirkesi (genellikle 1 kısım sirke, 3-4 kısım su), cildin doğal pH seviyesini dengelemeye yardımcı olan doğal bir tonik olarak kullanılabilir. Sivilce ve akne eğilimli ciltlerde, asetik asidin antibakteriyel özelliklerinden faydalanılabilir.
- Güneş Yanığı ve Kaşıntı Giderici: Hafif güneş yanıklarını yatıştırmak ve böcek ısırıklarından kaynaklanan kaşıntıyı hafifletmek için seyreltilmiş olarak cilde sürülebilir.
- Saç Durulama Suyu: Seyreltilmiş elma sirkesi (bir miktar sirke, bol su), şampuan sonrası saç durulama suyu olarak kullanılır. Saç kütiküllerini kapatarak saça doğal parlaklık verir, düğümlenmeyi azaltır ve kepek oluşumuna neden olabilen saç derisi pH'ını dengeler.
- Ayak Bakımı: Ayak banyosuna eklendiğinde, antifungal özellikleri sayesinde ayak kokusuna neden olan bakterilerle mücadele etmeye ve ayak mantarı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Elma Sirkesinin Olası Zararları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Elma sirkesi doğal ve faydalı bir ürün olsa da, yanlış veya aşırı elma sirkesi kullanımı bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Elma sirkesi zararları, aşırı tüketildiğinde mide tahrişine, diş minesinde aşınmaya ve potasyum düşüklüğüne yol açabilmesidir.
Yüksek asidik yapısı nedeniyle seyreltilmeden tüketildiğinde diş minesine zarar verebilir, boğazda tahriş ve mide yanmasına neden olabilir. Fazla miktarda kullanımı potasyum seviyelerini düşürebilir ve özellikle böbrek veya mide rahatsızlığı olan kişilerde olumsuz etkilere yol açabilir.
Cilt üzerine doğrudan uygulanması durumunda ise tahriş, kızarıklık veya yanık benzeri reaksiyonlar gelişebilir. Bu nedenle elma sirkesi mutlaka suyla seyreltilerek kullanılmalı, uzun süreli veya yüksek doz tüketimden kaçınılmalı ve düzenli ilaç kullanan kişiler hekime danışmadan kullanmamalıdır.
Mide Rahatsızlıkları ve Reflü
- Mide Asidi ve Reflü: Elma sirkesi doğal olarak yüksek asit içeriğine sahiptir (asetik asit). Bu asit, bazı kişilerde mide astarını tahriş edebilir veya mevcut reflü (mide asidinin yemek borusuna geri kaçması) semptomlarını şiddetlendirebilir. Özellikle gastrit, mide ülseri veya ciddi reflü şikayetleri olan kişilerin elma sirkesi tüketirken çok dikkatli olmaları veya tamamen kaçınmaları önerilir.
- Seyreltme Önemli: Sirke tüketiminden kaynaklanabilecek mide tahrişini ve diş minesine zarar verme riskini azaltmak için, elma sirkesi mutlaka bol suyla seyreltilerek tüketilmelidir (genellikle bir bardak suya 1-2 yemek kaşığı sirke).
- Göreceli Fayda: Bazı kişilerde, düşük mide asidi seviyesinden kaynaklanan sindirim sorunlarında, elma sirkesinin mide asidini dengelemeye yardımcı olduğu ve reflü semptomlarını hafiflettiği bildirilmiştir. Ancak bu durum kişiden kişiye değişir ve deneme yanılma gerektirebilir.
İlaç Etkileşimleri ve Uzman Kontrolü
- Diyabet İlaçları: Elma sirkesi kan şekerini düşürücü etkiye sahip olduğundan, insülin veya diğer diyabet ilaçları kullanan kişilerde kan şekerinin aşırı düşmesine (hipoglisemi) neden olabilir. Bu nedenle, diyabet hastaları sirke tüketimine başlamadan önce mutlaka doktorlarına danışmalı ve kan şekeri düzeylerini yakından takip etmelidir.
- Diüretikler (İdrar Söktürücüler): Elma sirkesi, bazı diüretiklerle veya laksatiflerle birleştiğinde vücuttaki potasyum seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Potasyum seviyelerindeki önemli düşüşler, özellikle kalp sağlığı için riskli olabilir.
- Kalp ve Tansiyon İlaçları: Kalp ritmini düzenleyen veya tansiyonu düşüren bazı ilaçlarla etkileşime girme potansiyeli vardır.
- Uzman Kontrolü: Düzenli ilaç kullanan, kronik bir hastalığı olan veya hamile/emziren kişilerin, elma sirkesini tedavi amaçlı veya düzenli olarak yüksek miktarlarda tüketmeden önce olası riskler ve etkileşimler hakkında bir doktora, diyetisyene veya uzmana danışması hayati önem taşır.

Elma Sirkesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elma Sirkesi Ne Kadar Süreyle Saklanabilir?
Doğru şekilde şişelenmiş ve saklanmış elma sirkesi çok uzun süre dayanır, hatta süresiz olarak saklanabileceği kabul edilir. Sirkenin yüksek asitliği, onu doğal bir koruyucu yapar. Hava almayacak şekilde kapalı cam şişelerde, serin, karanlık bir yerde muhafaza edildiğinde yıllarca kalitesini korur. Zamanla tadında hafif değişiklikler veya şişenin dibinde tortu (sirke anası kalıntıları) oluşabilir, ancak bu bozulma anlamına gelmez.
Ev Yapımı Elma Sirkesi ile Market Sirkesi Arasındaki Fark Nedir?
- Üretim: Ev yapımı sirke, uzun ve doğal fermantasyon sürecinden geçer; market sirkeleri ise genellikle hızlı endüstriyel yöntemlerle üretilir.
- Canlılık: Ev yapımı sirke (eğer pastörize edilmemişse), 'Sirke Anası' içerdiği için canlı probiyotik ve enzimler açısından zengindir. Market sirkeleri ise raf ömrü için pastörize edildiğinden bu canlılık büyük ölçüde kaybolur.
- Görünüm: Doğal fermente sirke bulanık ve tortulu olabilirken, market sirkeleri genellikle berrak ve şeffaftır.
Elma Sirkesi Doğrudan İçilir mi?
Hayır, elma sirkesi doğrudan (seyreltilmeden) içilmemelidir.
- Elma sirkesinin yüksek asitliği, boğazda, yemek borusunda ve midede tahrişe neden olabilir.
- En büyük risk, diş minesini aşındırma potansiyelidir.
- Doğru Tüketim Yöntemi: Mutlaka bol suyla seyreltilerek (örneğin, bir bardak suya 1-2 yemek kaşığı sirke) ve tercihen pipet kullanılarak içilmelidir. Tüketim sonrasında ağız bol su ile çalkalanmalıdır.
Elma sirkesi içmek, düzenli ve kontrollü miktarda tüketildiğinde sindirim sistemi için destek olur ancak aşırıya kaçmamak gerekir.
Elma Sirkesi Tansiyonu Düşürür mü?
Elma sirkesi tansiyonu düşürür mü sorusu, bazı araştırmalara göre elma sirkesinin kan basıncını hafifçe düşürebildiğini göstermektedir. Bu etki, kısmen sirkenin potasyum emilimine katkısı ve damar sağlığı üzerindeki dolaylı etkilerinden kaynaklanabilir. Ancak: Bu etki, tansiyon ilaçlarının yerini alacak kadar güçlü değildir.
Elma Sirkesi Kepeğe İyi Gelir mi?
Evet, elma sirkesi kepeğe iyi gelebilir.
- pH Dengeleyici Etki: Kepek genellikle saç derisinin pH dengesinin bozulmasından kaynaklanır. Elma sirkesi, hafif asidik yapısıyla saç derisinin doğal pH seviyesini yeniden dengelemeye yardımcı olur.
- Antifungal Özellikler: Kepeğe yol açan yaygın bir faktör olan maya ve mantarların (Malassezia) büyümesini kontrol altına alabilen doğal antifungal özelliklere sahiptir.
- Kullanım Şekli: Kepek tedavisi için sirke, mutlaka suyla seyreltilerek (örneğin 1 kısım sirke, 3-5 kısım su) saç yıkama sonrasında son durulama suyu olarak kullanılır ve bir süre bekletilip tekrar durulanır. Doğrudan konsantre sirke uygulaması tahrişe neden olabilir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .