Kurkumin Nedir?

Endonezya, Çin, Jamaika, Pakistan ve Peru başta olmak üzere Asyanın tropik kısımlarında yetişmektedir. Kurkumin maddesi halk arasında “zerdeçal, hint safranı, safran kökü, zerdeçöp” olarak bilinir. Curcuma longa L. (C. longa) bitkisinin rizomlarından (kök veya sürgün kısmı) elde edilen, sarı ve turuncu renge sahip antioksidan özelliği son derece yüksek polifenolik bir bileşiktir. Kurkumin sıklıkla soğuk algınlığı, grip, gastrointestinal sistem rahatsızlıkları, romatizma rahatsızlıkları, sinüzit ve deri rahatsızlıklarında kullanılmaktadır.

Kurkumin Maddesi Nedir?

Curcuma longa L. uzun yıllar boyunca tedavi edici etkileri ile kullanılan bir bitkidir. Halk tarafından zerdeçal olarak bilinen bu bitkinin ana bileşenlerinden biri doğal bir polifenol olan kurkumin maddesidir. Bu ana bileşik zerdeçal bitkisinin rizomundan kaynatma ve kurutma gibi işlemler ile elde edilmektedir.

Kurkumin Nasıl Elde Edilir?

Çin ve Hindistan tıbbında 6000 yıllık bir geçmişi olan geleneksel bir tıbbi ajandır. Kurkumin maddesi 200 yıl kadar önce Vogel ve Pelletier tarafından “sarı renk veren madde” olarak tanımlanmıştır. Yağda çözünen bir pigment olan kurkumin asidik ve nötr ortamlarda çözünmemektedir. Temel olarak karaciğer ve bağırsaklarda metabolize olan kurkumin bağırsaklar tarafından emilmektedir. Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ise kurkumin maddesini insan sağlığı için “genellikle güvenli olarak tanınan” bir bileşik olarak tanımlamıştır.

Zerdeçalın ana ve etken maddesi olarak bilinen madde kurkumindir ve 3 gramlık zerdeçalin içerisinde yaklaşık 30-40 mg kurkumin bulunmaktadır. Zerdeçal sıvı öz, tentür veya toz içeren kapsül şeklinde kullanılabilir. Yetişkinler için standart toz kurkumin kullanımı ise günde 3 kere 400-600 mg kadardır.

Kurkumin Ne İşe Yarar?

Kurkumin yıllardır baharat ve gıda katkı maddesi olarak, diğer maddelere ve gıdalara renk verme amacıyla, kağıt üretiminde, kozmetik ve tekstil sektörlerinde kullanılmaktadır. Asya mutfağında sıklıkla kullanılan zerdeçal besinlere tat verme ve sunum yapma amacıyla kullanılmaktadır. Kurkumin maddesi, besin öğeleri bakımından % 6,4 protein, %69,4 karbonhidrat, % 5,2 yağ, % 3.5 mineral ve % 13,1 nem içermektedir.

Ayrıca kurkumin içerisinde yer alan vitamin, mineral ve diğer içerikler şu şekilde sıralanabilir:

• B12 vitamini hariç tüm B grubu vitaminleri; tiamin (B1 vitamini), riboflavin (B2 vitamini), nikotinik asit (B3 vitamini), piridoksin (B6 vitamini) ve folik asit (B9 vitamini),
• Antioksidan etkileri güçlü olan A, E, C ve β-karoten vitaminleri,
• İndirgenmiş glutatyon (GSH) ve yükseltgenmiş glutatyon (GSSG),
• Kalsiyum, magnezyum, bakır, demir, fosfor, manganez, potasyum, çinko, sodyum ve selenyum mineralleri,
• Omega 3 ve omega 6 yağ asitleri,
• Fenolik ve flavonoid bileşikler.

Kurkumin Faydaları Nelerdir?

Zerdeçalın en önemli ve en aktif olan ana bileşeni kurkumin maddesidir. Polifenolik bir bileşik olan kurkumin bu özelliği ile antioksidan ve antilipidemik birçok fayda sağlamaktadır. Serbest radikallerin oluşturduğu zararlı etkileri gidermesi dolayısıyla halk tarafından sıklıkla gıda ve ilaç olarak kullanılmaktadır.

Kurkumin faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Serbest radikal oluşumunu engelleyerek oksidatif stresi giderir ve antioksidan etki sağlar.
• Güçlü bir antidiyabetik (diyabet önleyici) ajandır. Kan glukoz seviyesindeki artışı önler. İnsülin direncini ve glisemik durumu iyileştirir.
• Anjiyotensin-I reseptörlerinin ekspresyonunu düzenleyerek hipertansiyon gelişmesini önler.
• Trigliserit düşürücü fayda sağlayarak kolesterol seviyelerini düzenler.
• Hepatik yağ birikimini önler. Dolayısıyla karaciğer hastalıklarının gelişimini engeller.
• Sistemin inflamasyonları önleyerek antiinflamatuvar etki sağlar.
• Metabolik sendrom tedavisinin merkezinde rol oynar.
• Kurkumin obezite ve obezitenin neden olduğu zararlı etkileri giderir.
• Kardiyovasküler sistemin düzgün çalışmasını sağlayan enzimleri düzenler.
• Ateroskleroz lezyonlarının gelişmesini önler. LDL kolesterol düzeyini azaltırken HDL kolesterol düzeyini artırarak dengeyi sağlar ve damarlarda plak oluşumunu (ateroskleroz) engeller.
• Romatoid artrit semptomlarında iyileşme sağlar.
• Pankreatit (pankreas iltihabı) ve gut hastalıklarına fayda sağlar.
• Kronik stres kaynaklı metabolik rahatsızlıkların artışını engelleyerek antidepresan etki sağlar.
• Öğrenme ve hafızayı olumlu etkiler.
• Parkinson ve Alzheimer hastalıklarına karşı koruyucu etki sağlar.
• Gastrointestinal rahatsızlıkları ve neden oldukları semptomları giderir.
• Çeşitli kanser tedavilerine karşı koruma sağlar. Kan, meme, beyin ve gastrointestinal sistemlerde ortaya çıkan kanser hücrelerinin büyümesini önler.
• İnflamasyonun temel rol oynadığı multiple skleroz hastalığının tedavisinde kullanılır.
• Sedef hastalığında, hastalığa neden olan hücrelerin gelişimini yavaşlatır.
• Helikobakter pilori enfeksiyonunda dispeptik sendromun iyileşmesini sağlar.
• Grip, soğuk algınlığı ve öksürüğü giderici etki sağlar.
• Katarakt oluşumuna karşı koruyucu etki sağlar.
• HIV replikasyonunu önler. Bu şekilde AIDS hastalığının tedavisine fayda sağlar.
• Epilepsi, serebral hasar, alzheimer, parkinson, multiple skleroz gibi nörodejenaratif hastalıklarının tedavisine serbest radikal süpürücü etkisi ile fayda sağlar.
• Safra salgılamasını düzenler.
• Su çiçeği, böcek ısırıkları gibi durumlarda yara iyileşmesinde lokal olarak kullanılır.
• Ciltte kalınlaşma ve sertleşmeye neden olan skleroderma, ciltte kırmızı, pullu ve kaşıntılı lezyonlarla kendini gösteren psoriasis ve deri kanseri gibi hastalıklarda tedavi edici ve hastalık önleyici etki sağlar.
• Virüslere karşı koruma sağlayarak antiviral, bakteriyel enfeksiyonlara karşı antibakteriyel ve mantar enfeksiyonlarına karşı antifungal etki sağlar.
• Analjezik etki sağlayarak ağrıları hafifletir.

Kurkumin Yan Etkileri Nelerdir?

Kurkuminin toksik etkisinin ve yan etkilerinin oldukça az olduğu bilinmektedir. Akut, subakut, subkronik ve kronik toksisite çalışmalarında herhangi bir yan etki veya komplikasyon gelişmemiştir. Güçlü antioksidan etkisi nedeniyle yüksek dozlarda kurkumin kullanımının oksidatif stresi tetikleyerek DNA hasarına neden olabileceği hakkında görüşler bulunmaktadır. Ancak bu görüşlerin aksine kurkuminin antimutajenik etki gösterdiği birçok çalışma ile gösterilmiştir.

Kurkumin Hangi Hastalıklara Yola Açar?

Kurkumin veya zerdeçal kullanımının alerjik reaksiyonlara neden olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak deri üzerindeki yararlı etkilerinin yanı sıra nadir de olsa; alerjik kontakt dermatit, ürtiker (kurdeşen), eritem (kan toplanması), papül (deride kabarık sert lezyonlar) ve vezikül (sıvı dolu kabarcıklar) oluşumuna neden olabilmektedir.

Gebelikte Kurkumin Kullanımı Mı?

Zerdeçal bitkisinin annelerde süt üretimini arttırmak amacıyla geleneksel olarak kullanıldığı bilinmektedir. İnsanlarda gebelik ve emzirme döneminde kurkumin kullanıma dair olumsuz bir etki gösterdiğine dair kanıt bulunmamaktadır. Ancak kurkuminin gebelik ve laktasyon döneminde kullanımının güvenilir olduğuna dair yeterli bilimsel araştırma ve çalışmanın olmaması nedeniyle hekim önerisi dışında kullanılması önerilmemektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kurkumin, yıllardır gıda takviyeleri ve ilaç endüstrisinde kullanılan polifenolik bir bileşiktir. Düşük toksisiteye sahip olması ve tedavi edici etkileri sayesinde güvenilir bir şekilde kullanılmaktadır. Kanserden cilt rahatsızlıklarına kadar geniş bir yelpazede faydaları bulunmaktadır. Son yıllarda faydalarının keşfedilmesi ve düşük maliyetlerle erişilebilmesi sayesinde popülerliği ve kullanım alanları artmıştır.

Renklendirici Kurkumin Nedir?

Renklendirici kurkumin zerdeçal bitkisinin köklerinden çeşitli yöntemlerle elde edilen bir gıda boyasıdır. Sarı ve turuncu renklere sahip bir pigmenttir, Vogel ve Pelletier kurkumini “sarı renk veren madde” olarak tanımlanmıştır. Asya mutfağında sıklıkla yemeklerin içerisinde veya sunum sırasında kullanılır. Kurkuminin en yaygın kullanımı köri tozu üretimidir; renklendirici, aroma verici, koruyucu ve tekstil boyası olarak kullanım alanları mevcuttur.

Kurkumin Gebelik ve Emzirme Dönemindeki Kadınlar Tarafından Kullanılabilir mi?

Kurkuminin gebelik ve emzirme döneminde kullanımına dair herhangi bir olumsuz durum gözlenmemiş olsa da yeterli bilimsel çalışmanın yapılmamış olması nedeniyle gebe ve emziren anneler tarafından kullanımı tavsiye edilmemektedir. Konu ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek için doktorunuz ile görüşebilirsiniz.

Kurkumin Ne Şekilde Kullanılır?

Kurkumin gıda takviyesi olarak kapsül veya toz şeklinde bulanabilir. Ancak kurkuminin temel kaynağı zerdeçal bitkisidir. Bu bitkiden elde edilen baharatın yemeklerde kullanılması suretiyle de kurkumin maddesinin alımı sağlanabilir.